ارزیابیِ انتقادی نگاه مکتب انگلیسی به «گسترش جامعه بین‌المللی»

در این نوشتار، در ابتدا، برداشت کلاسیک مکتب انگلیسی درباره گسترشِ جامعه بین‌المللی به طور اجمالی معرفی می گردد. سپس از طریق تحلیل محتوای آثار دانش‌پژوهان مکتب انگلیسی، تلاش می‌شود سیرتحول سیر تطور آرای آنها درباره گسترش جامعه بین‌المللی بازشناسی شود. در این چارچوب، استدلال می‌شود که از همان ابتدای طرحِ انگاره گسترش جامعه بین‌المللی، دو نسلِ متمایز از شرحها/نقدکاویها در درون مکتب انگلیسی بر گسترش جامعه بین‌المللی سربرآورده اند: نخست، آنهایی که برداشت کلاسیک درباره گسترش جامعه بین‌المللی را مفروض گرفته اند؛ و دوم، آنهایی که با ارایۀ بدیل مفهومی در چارچوب مکتب انگلیسی عملاً کوشیده اند گامی به فراسوی برداشت کلاسیک درباره گسترش جامعه بین‌المللی بردارند. نویسنده، پس از ارزیابیِ دیدگاه های این دونسل، به این جمع بندی می رسد که کفایت و کمال‌یافتگیِ گسترش جامعه بین‌المللی مستلزمِ ورود به عرصه‌ای فراتر از نظریه مکتب انگلیسی در روابط بین الملل است.با این اوصاف، به نظر می رسد کفایت و کمال یافتگیِ بحث درباره‌ گسترش جامعه‌ بین المللی مستلزمِ ورود به عرصه ای فراتر از نظریه‌ مکتب انگلیسی در روابط بین الملل است که می توان آن را «جامعه شناسی تاریخی گسترش جامعه بین المللی» نام نهاد.