وضعیت آثار تاریخی شهر اصفهان در دوره پهلوی اول (1320-1304ش)

شهر تاریخی اصفهان به لحاظ دارا بودن آثار ارزشمند تاریخی یکی از مهم ترین شهرهای ایران است. این موقعیت ممتاز، جدای از موقعیت جغرافیایی شهر، دراثر پایتخت شدن اصفهان در دوران سلسله های آل بویه ، سلجوقیان و صفویه پدید آمده است. در این دوره ها ارزشمند ترین و فاخر ترین آثار معماری این سلسله ها در اصفهان ایجاد گردید؛ اما متاسفانه فراز و فرود سلسله ها، جنگ و درگیری ها و بلایای طبیعی بسیاری از این آثار را نابود کرد. در دوره قاجار نیز بسیاری از آثار به جا مانده از دوران گذشته و، به خصوص دوره صفویه، در حال زوال و نابودی بودند؛ اما با شروع دوره پهلوی اول حرکت هایی اساسی برای حفظ و مرمت این آثار صورت گرفت. در نخستین قدم آثار تاریخی شهر ثبت آثار ملی شد و در گام های بعدی با استفاده از کارشناسان و معماران سنتی به مرمت این آثار پرداختند. در این دوره با بازگرداندن موقوفات آثار، تلاش هایی نیز برای تامین بخشی از هزینه های مرمت بناهای تاریخی شهر صورت گرفت. با وجود فاصله زمانی اندک در منابع، به طور مستقل، به این موضوع و اقداماتی که برای حفظ این آثار از خطر نابودی صورت گرفته پرداخته نشده است. به علت قلّت داده های منابع کتابخانه ای تاکید نگارنده بر استفاده از روزنامه های محلی و اسناد تاریخی بوده است. روش تحقیق در این مقاله به صورت کتابخانه‌ای و تطبیق و تحلیل منابع موجود، به خصوص منابع اصلی است. در این تحقیق پس از جمع‌آوری اطلاعات لازم به سازماندهی اطلاعات و تجزیه و تحلیل و، سرانجام، استنتاج آنها پرداخته شده است.

A survey of historical monuments of Isfahan during Reza Shah era (1304-1320)

Having the most valuable historical monuments, Esfahan is one of the most important cities of Iran. This prominent position ,regardless of the geographical location of the city, caused Esfahan to be considered as the capital of Iran during the dynasty of Buyid, Seljuks and Safavid. Although in these periods the most valuable and finest architectural monuments wwere established in Isfahan, unfortunately, the rise and fall of dynasties, wars, conflicts and natural disasters destroyed many of the works. In the Qajar era, many of the remaining relics from the past, especially the Safavid dynasty, were declining and destroying. However, with the inception of Pahlavi era, fundamental activities were started for the preservation and restoration of precious works. The first step was registering the National Heritage monuments. In the next steps, the experts and traditional architectures began to furbish up the works. During this period, along with returning the endowment of the works, so many actions took to meet some parts of the cost of restoration of monuments in Esfahan. Despite a little gap, sources have not mentioned this issue independently and no actions have been taken to protect the works from danger. Due to the lack of library resources, the author emphasizes on using local newspapers and historical documents.  This research is based on the library method and comparison and analysis of resources, especially main ones. In this study, the essential information will be organized, analyzed and finally derivated.