بنیاد امامت و سلطنت خاندان ابوسعیدی مسقط و عمان و چالش های حکومت های ایران در حوزه خلیج فارس و دریای عمان (قرون 18 19 میلادی)

در بیستم محرم سال 1060هجری/ 22 ژانویه 1650میلادی  جنبش ضد استعماری مردم عمان به استیلای یکصدوپنجاه استعمار پرتغال پایان داد و سلسله نوبنیاد آل یعاربه در سایه قدرت دریایی و ضعف مفرط دولت های مرکزی، حمله و تجاوز به سواحل و جزایر و بنادر ایران را تشدید کردند. بدین ترتیب، تقابل دو کشور بر تعامل و پیوند پیشین سایه انداخت. در سال 1744میلادی احمد بن سعید ابو سعیدی ( 1693 1783م)، با لقب الامام احمد بن سعید، به رهبری مردم برگزیده شد. این امامت و رهبری آغاز سلطنت پادشاهان ابو سعیدی است که در قرون 18 و 19 میلادی عنصری تاثیرگذار در تحولات سیاسی ، اقتصادی و نظامی خلیج فارس محسوب شدند. تقابل امامان  سلسله یعاربی و سلاطین  ابوسعیدی مسقط و عمان با حکومت های ایران و اجاره برخی از جزایر و بنادر ایران به وسیله آنان، بخش مهمی از تاریخ حوزه خلیج فارس و دریای عمان است. بررسی چگونگی به قدرت رسیدن سلاطین ال ابوسعید در عمانات ، تهاجم و  استیلای آنان  بر خطوط دریایی   شمالی خلیج فارس  و سیاست دستگاه حاکمه ایران در برخورد با انان، هدف اصلی این پژوهش است. در فرجام، نگارنده بر این باور است که این امر، توانمندی و تمرکز سیاسی و اداری و میزان نقش آفرینی ایران  را در کرانه های آبی جنوبی، در خلال قرون  18تا 19 میلادی به چالش  سختی کشانید.

The Spiritual Foundation of Abu Saeedi Dynasty of Muscat and Oman and challenges of the Governments of Iran in the Persian Gulf and Sea of Oman (19 18 Centuries A.D.)

In 20 Muharram of the year 1060 AH / 22 January 1650, the movement against colonial domination ended one hundred and fifty years of Portuguese rule in Oman and the new founded dynasty of Al Ya'arebeh in the shadow of the sea power and the weakness of the central governments, have intensified attacks and assaults to the coasts and islands and ports of Iran. Thus, confrontations between the two countries overshadowed the interactions and previous links. In 1744 A.D, Ahmed bin Saeed Abu Saeedi (1783 1693 AD) with the title of Imam Ahmed bin Saeed was chosen to lead people. This Imamate and Leadership was the beginning of reign of Abu Saeedi's kings that in the 18th and 19th centuries was a vital element in the political, economic and military situation of the Persian Gulf. The confrontation of Imams of Ya'areby dynasty and sultans of Muscat and Oman with the Iranian government and leasing of some of the islands and ports by them are important part of the history of the Persian Gulf and Oman Sea. Examining how the sultans of Al Abu Saeed in the Oman region empowered, their invasions and the domination to the northern shipping lines of the Persian Gulf and the policy of Iranian ruling government in dealing with them is the main objective of this research. In the end the author of the present article hold the belief that the process, power, political and administration centralization and the amount of the Iranian role led it to a difficult challenge in the southern coast during 18 19th centuries A.D.