ارزیابی روابط حکومت محلی صفاریان با خلافت عباسی و قدرت‌های همجوار بر اساس سکه‌ها

حدود چهل سال از 146 سال حکومت صفاریان، مربوط به دوره شکل‌گیری و اوج حکمرانی این خاندان است و مابقی عمر این حکومت، در قالب یک حکومت محلی سپری شد. با این حال بازماندگان صفاریان از برنامه‌های سیاسی موسسان این حکومت در گسترش قلمرو و تنظیم مناسبات خود با خلافت عباسی باز نماندند. با مرگ عمرو‌لیث، گرچه تصور می‌شود که صفاریان در این بخش از دوره حکمرانی خود به عنوان یک حکومت محلی، دیگر رویه‌ای چالش‌برانگیز با خلافت نداشته‌اند، ولی گزارش‌های پراکنده منابع و نیز سکه‌های یافت شده نشان می‌دهد که بازماندگان صفاریان (287-393ق) همواره در عمل، روال تابعیت کامل از خلافت را نپیموده‌اند. مسئله این پژوهش، شناسایی تعارض‌ها و همپوشانی‌های موجود در گزارش‌های منابع تاریخ‌نگاری در مقایسه با نتایج حاصل از بررسی سکه‌های مضروب این خاندان، در مناسبات با خلافت عباسی است. این پژوهش، با رویکرد توصیفی  تحلیلی و متکی بر سکه‌ها انجام شده و نشان می‌دهد که در اهداف حاکم بر روابط بازماندگان صفاریان با خلافت، در مقایسه با دوره‌ اول صفاریان، تغییری حادث نشده است. خلافت عباسی همدلی با صفاریان نیافت و تلاش صفاریان در کسب مشروعیت سیاسی پایدار از خلافت عباسی با کامیابی همراه نبود. دستاورد این پژوهش نشان داد که بررسی سکه‌ها می‌تواند خلاء گزارش‌های تاریخی را تکمیل کنند. با بررسی سکه‌ها این امکان فراهم شد تا ترسیم نسبتا روشن‌تری از رویداد‌های تاریخی با تکیه بر روابط صفاریان با خلافت عباسی ارائه شود.

assessing the saffarid dynasty’s relationship with the abbasid caliphate and neighboring powers based on coins

about forty of the 146 years of saffarid dynasty is related to the period of formation and the peak of this dynasty. the rest of the life of this government was spent in the form of a local government. however, the successors of the saffarids did not shy away from the political plans of the founders of this government. following the death of amr ibn al-layth, although the saffarids are believed to have no longer challenged the abbasid caliphate in this part of their reign as a local government, scattered reports of sources as well as coins found show that the successors of the saffarids (287-339 ah) did not always follow the procedure of full obedience of the caliphate in practice.the aim of this study is to identify the conflicts and overlaps in the reports of historiographical sources in comparison with the results of the study of coins minted by this family in relations with the abbasid caliphate. the abbasid caliphate did not sympathize with the saffarids, and the saffarids’ attempt to gain lasting political legitimacy from the caliphate was unsuccessful. the results of this study showed that the study of coins can fill the gap of historical reports. by examining the coins, it was possible to provide a relatively clearer picture of historical events based on the saffarids’ relations with the abbasid caliphate.