نقش مطبوعات دورۀ قاجار در ارتقای جایگاه خلیج‌ فارس به عضو رئیسه در پیکره ایران (با تاکید بر روزنامه‌های حبل‎المتین، حکمت، چهره‌نما و جنوب)

خلیج‌ فارس، به عنوان راه دریایی ایران به جهان و بالعکس، در بیشتر ایام تاریخ، تحت حاکمیت سیاسی، فرهنگی و اقتصادی ایران بوده است. این حاکمیت نتیجۀ طبیعی و منطقیِ اقدامِ بزرگ‌ترین کشور واقع در سواحل شمالی خلیج‌ فارس در دفاع از موجودیت و امنیت خود به‌شمار می‌آمده است که به صورت بلامعارض در بیشتر دوره‌های تاریخی، جریان داشته است. با ظهور استعمار و ورود قدرت‌های استعمارگر اروپایی؛ پرتغال، اسپانیا، هلند و انگلیس به خلیج‌ فارس، حاکمیت ایران در خلیج‌ فارس معارض پیدا کرد و ایران را با یکی از بزرگ‌ترین مسائل دوران جدید روبه‌رو ساخت. تداوم این امر به کاهش قدرت ایران و تثبیت بیش از پیش قدرت انگلستان، و سرانجام بلامنازع شدن قدرت این کشور در سرتاسر خلیج‌ فارس در عصر قاجاریه منجر شد. با حملۀ انگلستان به سواحل ایران و تصرف بوشهر در جریان جنگ هرات، معارضه با حاکمیت ایران در خلیج‌ فارس و ایران‌زدایی از این آبراهه بزرگ به اوج رسید. از این پس واکنش و تلاش‌های گسترده ایرانیان برای حفظ حاکمیت در خلیج‌ فارس و ارتقای جایگاه آن در ذهنیت ایرانیان از مجرای تولید مفاهیم، معانی و انگاره‌های متناسب با دوران جدید در قالب گفتار جدید خلیج‌ فارس‌شناسی آغاز شد. یافته‌های این تحقیق، بر اساس ترکیبی از روش  علّی  عقلانی، نشان می‌دهد که مطبوعات دورۀ قاجاریه اصلی‌ترین نقش را در ارتقای جایگاه خلیج‌ فارس از منطقه‌ای طبیعی به «عضو رئیسۀ پیکرۀ ایران» در قالب گفتار جدید خلیج‌ فارس‌شناسی بر عهده داشته‌اند.

The role of the Qajar Period Press in Promoting the Position of the Persian Gulf as a Member of the Presidency in the Body of Iran (Emphasis on the Newspapers Habl al-Matin, Hekmat, Chehrehnama and South)

The Persian Gulf, as Iran’s sea route to the world and vice versa, has been under the political, cultural and economic sovereignty of Iran for most of history. This rule was the natural and logical consequence of the action of the largest country on the northern shores of the Persian Gulf in defense of its existence and security, which has taken place unequivocally in most historical periods. With the rise of colonialism and the arrival of European colonial powers; Portugal, Spain, the Netherlands, and Britain opposed the Persian Gulf, Iranian sovereignty in the Persian Gulf, and confronted Iran with one of the greatest problems of the modern era. Continuation of this led to the reduction of Iran’s power and the further consolidation of British power, and eventually the undisputed power of this country throughout the Persian Gulf in the Qajar era. With the British invasion of the Iranian coast and the capture of Bushir during the Herat War, the conflict with Iranian rule in the Persian Gulf and the deIranianization of this great waterway reached its peak. From then on, the reaction and extensive efforts of the Iranians to maintain sovereignty in the Persian Gulf and promote its place in the Iranian mentality began through the production of concepts, meanings and ideas appropriate to the new era in the form of a new Persian Gulf discourse. The findings of this study, based on a combination of causalrational method, show that the Qajar period press played the main role in promoting the position of the Persian Gulf from natural areas to &member of the body of the body of Iran& in the form of a new Persian Gulf discourse.