نقد و بررسی تاریخ سیزده ساله مازندران (750-762ق) در گزارش‌های منابع تاریخی سده هشتم هجری

تاریخ‌نگاری سده هشتم مازندران بازتابی است از تلاش حکومت مرعشی جهت دیگرگونه نمودن رخدادها و ارائه روایت دلخواه از تاریخ؛ روایتی که در سده‌های بعدی، از سوی تاریخ‌نگاران بازنشرشده تا به «روایتی مسلط» تبدیل می‌گردد. عدم توجه تاریخ‌نگاران پس از میرظهیر به جزئیات وقایعی که تاریخ‌نویسان دستگاه تیموری و اولیاء الله آملی در تاریخ رویان ارائه می‌کنند موجب شد تا روایتی یکسویه در زمینه تاریخ وقایع سیزده ساله مازندران شکل بگیرد. برداشتی که در آن تمام گناه به پای دودمان چلاوی نوشته شده و مرعشیان از هر نظر تطهیر می‌گردند. برپایه داده‌های برگرفته از همه منابع تاریخی می‌توان گفت که بنیان‌گذار حکومت مرعشیان کمتر از افراسیاب چلاوی در حوادث سیزده ساله مازندران نقش ایفا ننمود. بی‌گمان وی که در مجموعه این حوادث دست داشت با نقشه‌ای حساب شده، دیگر رقبا را از سر راه برداشت. اما حکومت مرعشی هم‌زمان با اقدامات سیاسی از فعالیت تبلیغی نیز غافل نماند بلکه با برساختن داستانی جعلی گناه تمام حوادث سیزده ساله را بر دوش دشمنان شکست خورده نهاد. هدف غایی این تبلیغات بدنام ساختن مخالفان و آفرینش چهره‌ای فرهمند از بنیان‌گذار حکومت مرعشی بود. داستانی که در تاریخ طبرستان میرظهیرالدین مرعشی به صورت‌‌بندی نهایی‌اش رسید و توسط مورخان سده‌های بعد بی‌چون و چرا پذیرفته شد.

Critique of the Thirteen-year History of Mazandaran (750-762 AH) in the Reports of Historical Sources of the Eighth Century AH

The eighth century historiography of Mazandaran is a reflection of the efforts of the Marashi dynasty in order to show events upside down and distorted. This kind of writing and attitude was republished by historians in later centuries. Therefore, the repetition of this method in historiography led to the &dominant narrative. The lack of attention of historians after Mirzahir to the details of the events presented by historians of the Timurid government and the author of the history of Royan led to the formation of a onesided narrative on the history of the thirteenyear events of Mazandaran. A conception in which all sins are imposed on the Chalavi dynasty and the Marashians show their innocence. Based on data from all historical sources, it can be said that the founder of the Marashian government did not play a role less than Afrasiab Chalavi in the thirteenyear events of Mazandaran. Undoubtedly, he, who was involved in this series of events, eliminated other competitors with aexact plan. At the same time that the Marashi government was carrying out its political actions did not neglect its propaganda activities, but by fabricating a false story, it put all guilts the thirteenyearold events on the shoulders of the defeated enemies. The ultimate goal of this propaganda was to discredit the opponents and create a charming image of the founder of the Marashi government. This distortion is fully reflected in the book of the history of Tabarestan by  Marashi and was unequivocally accepted by historians of later centuries.