تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دوره ناصرالدین‌شاه (1264-1313ق)

خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دوره قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینه تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تامل برانگیز می‌نماید. نویسنده با هدف بازشناسی وضعیّت سیاسی  اجتماعی خوزستان در عصر ناصری، می‌کوشد با رویکرد «توصیفی تحلیلی» و روش «کتابخانه‌ای» و «اسنادی» به این پرسش پاسخ دهد: نابسامانی وضعیّت خوزستان در دوره ناصرالدین‌شاه ناشی از چه عواملی بوده است؟ چنین فرض می‌شود که دو دسته عوامل تحوّلات سیاسی و اجتماعی خوزستان را شکل داده‌اند: نخست عوامل بومی مانند عملکرد قبیله‌ها و کُنش حاکمان محلی و دیگر دخالت استعمارگران اروپایی. این بررسی نشان می‌دهد: عملکرد دولت قاجاریه و مداخله بیگانگان مانع عمران این ناحیه گردید و چیرگی زندگی قبیله‌ای و رفتار نامناسب ماموران حکومتی، از مشکلات سیاسی و اجتماعی خوزستانِ در عصر ناصری بوده است.

Analysis of the Political and Economic Situation of Khuzestanin the Period of NasseredDin Shah (18481896 AD)

Khuzestan has been one of the most developed parts of Iran and the capital of strong dynasties in different periods, but during the Qajar period it did not have any effect on its ancient development and this area had many problems. The history of civilization, the fertility of the land, the good weather and the way to the coast of the Free Sea are features that make thinking of the destruction of the situation in that period. The author tries to answer this question with the aim of identifying the political and social status of Khuzestan in the Nazarene period and using the "analytical descriptive" approach and using the "library" and "documentary" method: What factors contributed to the deterioration of Khuzestan’s situation during Naser alDin Shah? It is assumed that two categories of factors have caused political and social changes in Khuzestan: First, local factors such as tribal performance and the behavior of local rulers and other interventions of European colonists. This study shows that the performance of the Qajar government and the intervention of foreigners prevented the development of this area, and overcoming tribal life and inappropriate behavior of government officials, have been the political and social problems of Khuzestan in the Nazarene era.