شیراز عصر حافظ و چگونگی بازتولید اندیشه ایرانشهری

برخلاف شاعران عرفانی، که عموماً با تحولات اجتماعی و سیاسی بیگانه اند، تاریخ سیاسی شیراز قرن هشتم در شعر حافظ بروز یافته است که می توان جوهره آن را اندیشه ایرانشهری دانست. در اواخر دوره ساسانی، مفاهیم متعددی در قالب فرهنگ و اندیشه ایرانیان شکل گرفته بود که ریشه در چندین قرن تمدن و مواجهه با تمدن‌های دیگر داشت. اندیشه سیاسی ایران باستان یکی از مقولاتی ا ست که در دوران اسلامی تداوم یافت و از آن به اندیشه ایرانشهری تعبیر شده است.  در این پژوهش، با استفاده از رویکرد  تاریخ اندیشه آر.جی کالینگوود (collingwood)، فیلسوف و مورخ انگلیسی، سعی شده است تا بدین سوال اصلی پاسخ داده شود که چرا وجوه مهم اندیشه سیاسی ایرانشهری  در اندیشه حافظ نمود یافته است و تاریخ شیراز آن دوره چگونه بر این اساس تحلیل می‌شود. یافته های پژوهش که به صورت تحلیلی  تاریخی به دست آمده، نشان می دهند که رویکرد سیاسی حافظ در اشعارش با اندیشه ایرانشهری پیوند داشته و مدح و ذم شاهان زمانه در راستای مولفه‌های این اندیشه صورت گرفته است.

Shiraz in Hafez’s era and how to reproduce Iranshar’s thought

Hafez’s poem is usually considered as a gnostic poem, but this approach neglects the historical situation.  Opposite to gnostic poet, Hafez’s poems represent remarkable historical and social events in Shiraz. Encounter with other cultures and its combination with Old Iranian beliefs caused to emerge many various thinking elements in late Sasanian era. One of those issues that continues during Islamic era is political thinking of ancient of Iran which is named Iranshahr’s thought. R.G. Collingwood is one of the philosophers who believes that all of history is history of thinking. According to his view, language is rooted in historical elements and it can be also said that literal texts link to historical situation of author. This paper aims to analyze Hafez’s thinking about according to history of thinking in Iran and based on Collingwood’s method. Also, It indicates the important aspects of Iranshahr’s thought in Hafez’s poem which is about  historical  events in Shiraz.