شاهراه خراسان و تاثیرات اقتصادی اجتماعی آن بر ولایت جُوَین (سده 3-7 ق)

شاهراه خراسان، مهم‌ترین راه مواصلاتی ایران، از سده دوم تا حمله مغول، بوده است که خراسان، ماوراءالنهر و ترکستان را به غرب ایران و بین‌النهرین متصل می‌کرد. این شاهراه شاخه‌های فرعی متعدد داشت که یکی از آنها (حد فاصل نیشابور  بسطام) از ولایت جوین می‌گذشت. این مسیر، در مقایسه با مسیر موازی آن (نیشابور  سبزوار  بسطام) بیشتر مورد اقبال کاروان‌ها بود. پژوهش حاضر، به شیوه توصیفی  تحلیلی، به بررسی تاثیرات اقتصادی  اجتماعی این شاهراه بر ولایت جوین، از سده سوم تا هفتم هجری، پرداخته است. یافته‌های این پژوهش حاکی است که روستاهای متعدد ولایت جوین و فراوانی آذوقه و علوفه این ولایت، سبب اصلی استقبال کاروان‌ها از این مسیر بوده است. از سوی دیگر، جای داشتن ولایت جوین بر گذر این شاهراه، تاثیرات خود را بر آنجا گذاشت. توقف کوتاه یا طولانی مدت علما و بزرگان مسافر از این مسیر در ولایت و تسهیل ارتباط اهالی آنجا با شهرهای بزرگ نیشابور و ری، از جمله ره‌آوردهای اجتماعی این شاهراه بود. از سوی دیگر، این راه، با فراهم کردن زمینه فروش و صادرات محصولات محلی ولایت شرایط رونق آنجا را فراهم می‌کرد.

Khorasan Highway and Its SocioEconomic Impact on Jovain Province (37 Century AH)

Khorasan highway was the most important connecting route of Iran since the second century A. H up to the Mongols invasion. It connected Khorasan, Transoxiana, and Turkistan to the west part of Iran and Mesopotamia. This highway had different branches, one of these branches passed the distance between Neyshabur and Bastam i.e Jovain. This route well received and was taken more than its parallel rout by travelers (i.e NeyshaburSabzevarBastam). This research studied the economiccultural effects of the road on Jovian. The findings showed that locating a lot of villages along the road provided foodstuff for the travelers and fodder for their animals. It could be the main reason for their choice. On the other hand, this road provided a good opportunity for trading, importing and exporting local goods. This contributed to the prosperity of the region. Also, some scholars and great men who traveled by this road stayed there for a short time and this too had a cultural effect on Jovian. Traveling easily to Neyshabur at East and Rai at West was another advantage of taking this route.