کانون های زردشتی فارس و سرانجام آنها در آغاز سده پنجم هجری

فارس هم به سبب پیشینه آن وهم به عنوان خاستگاه ساسانیان مهم‌ترین بخش از سرزمین ایران بود که سده‌ها پس از فروپاشی پادشاهی ساسانی رهبری جامعه زردشتیان ایران را در دست داشت. شواهد تاریخی و اسناد و مدارک درون جامعه زردشتی نشان می‌دهند که تا اوایل سده پنجم هجری، کانون‌های زردشتی فارس از رونق و شکوه لازم برخوردار بودند و حکومت اسلامی نیز وجود آنها را به رسمیت شناخته بود. اما ناگهان از سده پنجم هجری به بعد حضور تاریخی‌شان در فارس کم‌رنگ می‌شود، به گونه‌ای که تا روزگار ما هیچ گزارش و سند موثقی، چه درون و چه بیرون از جامعه زردشتیان، مبنی بر حضور موثرشان در سرزمین یادشده وجود ندارد. آنچه در این گفتار بررسی شده است، بیان وضعیت زردشتیان فارس تا آغاز سده  پنجم هجری و پژوهش در چگونگی رویارویی‌شان با دین اسلام است. همچنین، تلاش شده تا پاسخی منطقی برای سرانجام کار کانون‌های زردشتی سرزمین یادشده فراهم گردد، پاسخی که بنابر دلایل مختلف، دامنه‌های شیرکوه در یزد را گزینه محتمل برای مهاجرت تشکیلات زردشتی منطقه فارس پیشنهاد می‌کند.

Zoroastrian Community of Fars Province and Its Fate at the Beginning of the Fifth Century Hegira

Fars, because of a long historical background and origin of Sasanid dynasty, was the only province of Iran that led the Iranian Zoroastrian community in times after fall of Sasanians. Historical evidence and documents in the Zoroastrian centers of Fars enjoyed the necessary prosperity and recognition of the Islamic state. But suddenly from the first half of 5th Hegira century onwards, their historical presence in Fars diminishes, so far as there are no credible reports, both inside and outside the Zoroastrian community, about their effective presence in the land. What has been discussed in this article is the expression and posture of the Zoroastrians in Fars until the beginning of the fifth century and the study of how they confront the religion of Islam. Also, it attempts to provide a logical answer for this important question: What happened in Zoroastrian community of Fars? a response which, for various reasons, suggests that Shirkouh’s slopes in Yazd are a probable option for the migration of the Zoroastrian organization of the Fars region.