قهرمان قاتل در رمان «جنایت و مکافات» فئودور داستایفسکی

این مقاله به بررسی شخصیت قهرمان قاتل در رمان «جنایت و مکافات» داستایفسکی می‌پردازد. این بررسی از زاویه‌ای مخالف با مطالعات دوران شوروی که طغیان این قهرمان ملحد را تجلی والای یک شخصیت نیرومند می‌دانستند، صورت گرفته‌است. براساس توصیفات پُرشماری که نویسنده رمان از راسکولنیکوف ارائه می‌دهد، مشخص می‌شود که دنیای درونی او جریانگاه کینه، نفرت، خشم و عقل‌باختگی است؛ چنین انگیزه‌هایی در تمایل به کشتن یک انسان به اوج می‌رسند. در مقاله دلیل آنچه برای قهرمان اتفاق می‌افتد، براساس مردم‌شناسی مذهب ارتودوکس، نوعی فروغلتیدن به دامان شرّ یا «شرّزدگی» عنوان می‌شود؛ شرّی که در قالب ایده قتل وارد روح قهرمان می‌شود و ذهن، روح و شخصیت او را از آنِ خود می‌کند. همین انتخاب متافیزیکی قهرمان رمان است که در جهان داستایفسکی به عامل تعیین‌کننده تبدیل می‌شود. این عامل روح‌شناسی و فرا‌بشری شخصیت‌پردازی، سخن تازه‌ای است که نویسنده در ترسیم قهرمان ملحد و دارای ذهن انقلابی بر زبان آورده است.

Герой-убийца в романе Ф.М. Достоевского «Преступление и наказание»

Краткое содержание В статье исследуется характер герояубийцы в романе Достоевского «Преступление и наказание» – в полемическом ключе по отношению к прочтению советского периода, когда в бунте герояатеиста виделось высшее проявление личности. На основе многочисленных авторских характеристик Раскольникова показывается, что его внутренний мир есть поток злобы, раздражения, ненависти, бешенства подобные импульсы кульминируют в желании убить человека. Причина происходящего с героем выявляется в статье, в духе православной антропологии, как одержание злом, вошедшим в душу героя как идея убийства, которая подчиняет себе сознание героя, его душу и характер. Именно метафизический выбор героя является определяющим в мире Достоевского. Этот пневматологический компонент персонологии предстает как новое слово писателя в изображении героя атеистического и революционного сознания.