اثر متقابل باکتری ensifer meliloti (sinorhizobium meliloti) و فسفر بر برخی ویژگی‌های رشد گیاه یونجه در شرایط کمبود آب در خاک

گیاهان مناطق خشک و نیمه‌خشک معمولاً در طی فصل رشد با تنش‌های مختلفی از جمله تنش خشکی مواجه می‌شوند. در یک آزمایش گلخانه‌ای، تاثیر سطوح رطوبت خاک، فسفر و مایه‌زنی باکتری ensifer meliloti بر ویژگی‌های رشد گیاه یونجه (.medicago sativa l) رقم قره‌یونجه بررسی شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی شامل شرایط رطوبت خاک در سه سطح (0.9fc-fc، 0.7fc-0.8fc و 0.5fc-0.6fc به‌ترتیب برای بدون تنش خشکی، تنش خشکی کم و تنش خشکی متوسط)، فسفر در سه سطح (صفر، 30 و 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم خاک از منبع مونوکلسیم فسفات، ca(h2po4)2.h2o) و مایه‌زنی باکتری در دو سطح (با و بدون مایه‌زنی) و در سه تکرار انجام شد. در پایان دوره رشد، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه، ارتفاع ساقه و حجم ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که با کاهش رطوبت خاک ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه کاهش یافت (p < 0.01). مصرف فسفر و مایه‌زنی باکتری باعث افزایش ارتفاع ساقه، وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه و حجم ریشه یونجه شد (p < 0.01). اثر متقابل رطوبت خاک × فسفر × مایه‌زنی باکتری بر حجم ریشه (p < 0.01) و وزن خشک بخش هوایی و ریشه، نسبت وزن خشک بخش هوایی به ریشه معنادار بود (p < 0.05). به‌طور کلی، برای کاهش مصرف کودهای نیتروژن و افزایش عملکرد یونجه، مصرف 30 میلی‌گرم فسفر بر کیلوگرم خاک و مایه‌زنی باکتری e. meliloti می‌تواند در شرایط با و بدون تنش کمبود آب توصیه شود.