تاثیر کودهای زیستی بر بهبود رشد و عملکرد نخود (cicer arientinum l.) با روش‌های مختلف کنترل علف‌های هرز

بهبود عملکرد نخود با کود‌های‌زیستی و کنترل علف‌های‌هرز، علاوه بر کاهش خلا عملکرد می‌تواند در تولید پایدار این محصول موثر باشد. در این راستا آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی مورد بررسی شامل کاربرد کودهای‌زیستی در شش سطح (باکتری‌های حل‌کننده فسفات (bacillus sp؛ وpseudomonas sp.)، باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم (thiobacillus sp.) و قارچ اندوفیت شبه‌میکوریزا (piriformospora indica)، ترکیب باکتری‌های حل‌کننده فسفات و پتاسیم، ترکیب باکتری‌های حل‌کننده فسفات، پتاسیم و قارچ اندوفیت میکوریزا و شاهد) و کنترل علف‌های‌هرز در سه سطح (کنترل علف‌های‌هرز با مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم، دو و سه بار وجین) بودند. بر اساس نتایج آزمایش فاصله اولین ساقه فرعی از سطح خاک تحت تاثیر  متقابل کودهای‌زیستی و کنترل علف‌های‌هرز قرار نگرفت؛ اما فاصله اولین غلاف از سطح خاک با کاربرد کودهای‌زیستی افزایش و در تیمار باکتری حل‌کننده فسفات و دو بار وجین علف‌های هرز بیشترین فاصله از سطح خاک مشاهده شد. بیشترین تعداد ساقه ‌اصلی در بوته در تیمار کود زیستی حل‌کننده فسفات و دو بار وجین علف‌های‌هرز و بیشترین تعداد  ساقه ‌فرعی در بوته در تیمار باکتری حل‌کننده پتاسیم همراه با باکتری حل‌کننده فسفات و کنترل علف‌های‌هرز با استفاده از مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم به‌دست آمد. مصرف هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم همراه با باکتری‌های حل‌کننده فسفات موجب افزایش 30 درصدی تعداد غلاف در بوته نسبت به تیمار عدم‌مصرف کودهای زیستی گردید. بین تیمارهای کنترل علف‌های‌هرز ازنظر تعداد غلاف در بوته تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات و تیمار کاربرد هم‌زمان باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات به همراه قارچ اندوفیت میکوریزا موجب تولید بیشترین عملکرد زیست‌توده و عملکرد دانه گردید. کاربرد مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم در مقایسه با دو و سه بار وجین‌دستی علف‌های‌هرز به ترتیب موجب کاهش 29 و 24 درصدی عملکرد دانه گردید. بیشترین میزان غلظت فسفر در اندام های هوایی در تیمار استفاده از قارچ اندوفیت میکوریزا و کنترل شیمیایی علف‌های هرز و بیشترین غلظت پتاسیم در تیمار استفاده توام باکتری‌های حل‌کننده پتاسیم و فسفات به‌همراه قارچ اندوفیت میکوریزا به‌دست آمد. به‌طورکلی کودهای زیستی تاثیر مثبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود داشتند اما کاربرد مخلوط علف‌کش‌های پیردیت و کلتودیم، تاثیر منفی بر عملکرد دانه نخود گذاشت.

Effect of biological fertilizers and different weed control methods on improvement of growth and yield of chickpea (Cicer arientinum L.)

Using biofertilizers and weed control can be effective on improving of chickpea yield. In this study, a factorial experiment was conducted in a RCBD with three replications at Ferdowsi University of Mashhad. Experimental Factors included the application of biofertilizers in six levels (phosphate solubilizing bacteria (Bacillus +Pseudomonas), potassium solubilizing bacteria (Thiobacillus sp.), pseudomycorrhizae (Piriformospora indica),  Bacillus + Pseudomonas + Thiobacillus , Bacillus + Pseudomonas + Thiobacillus + Piriformospora, and control treatment) and weeds control at three levels (weed control with combination of pyridate and cletodim herbicides, two and three times weeding). Results showed that the distance of the first branch from the soil surface was not affected by biological fertilizers and weed control treatments although it was increased with application of biological fertilizers. The highest pod distance from the soil surface was observed in phosphate solubilizing bacteria + two weeding treatment. The maximum number of main branches per plant was obtained in phosphate solubilizing + two weeding treatment. The highest number of lateral branches per plant was observed in potassium solubilizing bacteria treatment + phosphate solubilizing bacteria + weed control using combination of pyridate and cletodim herbicides. Concomitant using of potassium solubilizing bacteria with phosphate solubilizing bacteria increased the number of pods per plant by 30% compared to the control treatment.There were no significant differences between chemical and weeding of weed control treatments in terms of number of pods per plant. Concomitant consumption of potassium + phosphate solubilizing bacteria and concomitant application of potassium + phosphate solubilizing bacteria along with endophytic fungi mycorrhiza produced the highest chichpea biomass and seed yield. The application of pyridate + cletodim herbicides reduced seed yield to 29 and 24 percent, respectively, compared with two and three times weeding. The highest concentration of shoot phosphorus was obtained in the treatment of endophytic fungi and chemical control of weeds and the highest concentration of potassium was obtained in the combination treatment of potassium and phosphate solubilizing bacteria and endophytic fungi. Generally, in this study biological fertilizers had a positive effect on yield and yield components of chickpea, although the application of combination of pyridate and cletodim herbicides had a negative effect on chickpea yield.