بررسی نقش زیست‏ توده ‏ها‏ی گیاهی مختلف بر خصوصیات و تکثیر زیستی کرم‏ های فعال در ورمی‏ کمپوست

جهت بررسی نوع زیست‏توده‏ی گیاهی بر وزن کرم‌های خاکی و خصوصیات کود ورمی‏کمپوست نهایی، پژوهشی در سال زراعی 96 در محیط گلخانه‏ و آزمایشگاه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز اجرا شد. طرح آزمایشی به‏صورت فاکتوریل در قالب بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار بود. فاکتور اول نوع زیست‏توده‏ی گیاهی شامل بقایای کنجد، گندم و نیشکر و فاکتور دوم وزن کرم خاکی شامل 60-75 و 90 گرم در بستر اولیه‏ی تولید کود در نظر گرفته شد. طول دوره‏ی آزمایش 90 روز بود. خصوصیات زیستی کرم خاکی و همچنین خصوصیات شیمیایی کود ورمی‏کمپوست نهایی تولید شده اندازه‏گیری شد. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین وزن کرم بالغ (122.79 گرم) و وزن کل کرم (209.57 گرم) (مجموع کرم بالغ و نابالغ) موجود در کود ورمی‏کمپوست تولید شده از زیست‏توده‏ی کنجد با وزن اولیه‏ی کرم 90 گرم حاصل شد، که این تیمار بیشترین میزان فسفر (158.5 میلی‏گرم در کیلوگرم) را  نیز به خود اختصاص داد. کمترین (63.15 گرم) وزن کرم بالغ در تیمار کاربرد زیست‏توده‏ی نیشکر و وزن اولیه‏ی کرم 60 گرم به‏دست آمد. این در حالی است‏که بیشترین نسبت بازدهی (وزن نهایی کرم به وزن اولیه‏ی آن) (2.8) مربوط به تیمار کاربرد زیست‏توده‏ی کنجد و وزن اولیه‏ی کرم 60 گرم بود. در مجموع مشخص گردید که هم نوع زیست‏توده‏ی به‏کار برده شده و هم کمیت وزن اولیه‏ی کرم خاکی اثرات متفاوتی بر خصوصیات زیستی کرم‏های موثر در تولید ورمی‏کمپوست خواهند داشت. به‏گونه‏ای که برای افزایش سرعت رشد و بلوغ کرم‏ها استفاده از زیست‏توده‏ی کنجد و برای تکثیر و زادآوری کرم‏ها زیست‏توده‏ی نیشکر موثرتر بوده است. به‏علاوه برای فراهمی مطلوب عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در کود ورمی‏کمپوست نهایی به‏ترتیب استفاده از زیست‏توده‏ی نیشکر، کنجد و گندم مناسب‏تر بود.

Evaluation of the role of different plant biomass on the biological characteristics and reproduction of earthworms in vermicomposting process

In order to evaluate the influence of different plant biomass on vermiculture and vermicomposting, a greenhouse experiment was conducted for 90 days in Shahid Chamran university of Ahvaz during 2017. Experimental design was factorial based of RCB with 3 replications. First factor was three plant biomass types (sesame, wheat and sugarcane) and second factor was initial earthworm weight (60 75 and 90 grams). Biological characteristics of earthworm and vermicompost’s chemical characteristics were measured. The results showed that the highest mature earthworm weight (122.79 g) and total earthworm weight (209.57 g) were belonged to sesame biomass with 90 g of earthworm weight. This treatment also had a highest phosphorus rate (158.5 mg/kg). The lowest mature earthworm weight (63.15 gr) was belonged to sugarcane biomass with 60 g of earthworm weight. Also, applying sesame biomass with 60 g earthworm weight had a highest efficiency ratio (2.8). In conclusion, we found that both plant biomass type and initial earthworm weight had different effect on earthworm biological characteristics. In other words, applying sesame plant biomass was suitable for increasing growth rate and maturity of earthworms. Also applying sugarcane plant biomass was suitable for increasing earthworm reproduction. In addition, for the optimum availability of nitrogen, phosphorus and potassium in the final vermicompost was appropriate to use sugarcane, sesame and wheat biomass, respectively.