اثر روش خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گندم (triticum aestivum l.) بر عملکرد ذرت (zea mays l.)، خصوصیات خاک و فراوانی کرم‌‌های خاکی

روش خاک ورزی و مدیریت بقایا دو عامل مهم مدیریتی هستند که می ‌توانند ویژگی های محیط و موجودات خاک و تولید زراعی را تحت تاثیر قرار دهند. آزمایشی سه ساله به منظور بررسی اثر خاک ورزی (خاک ورزی رایج، کم خاک ورزی و بی خاک ورزی) و مدیریت بقایای گیاهی گندم (حفظ بقایا و حذف تمام بقایا از سطح خاک) بر فراوانی کرم های خاکی، ماده آلی خاک، نفوذ تجمعی و عملکرد ذرت، به صورت کرت های یک بار خُرد شده با سه تکرار در زرقان فارس اجرا شد. بیشترین عملکرد دانه (14447 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت ذرت (36.82 درصد) به ترتیب در کم خاک ورزی و خاکورزی رایج با حفظ بقایای گیاهی حاصل شد. عملیات کم خاک ورزی و حفظ بقایا میزان عملکرد دانه ذرت را نسبت به بی خاک ورزی بیش از 30 درصد افزایش داد. خاک ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به خاک ورزی حفاظتی منجر به کاهش 15 و 12 درصدی ماده آلی خاک در دو عمق صفر-10 و 10-20 سانتی متری شد. با حفظ بقایای گیاهی بیشترین میزان نفوذ تجمعی در کم خاک ورزی و خاک ورزی رایج حاصل شد. بیشترین فراوانی کرم های خاکی در بی خاک ورزی و حفظ بقایا حاصل شد در حالی که خاک ورزی رایج و حذف بقایا نسبت به کم خاک ورزی و بی خاک ورزی فراوانی کرم های خاکی را به ترتیب 38.5 و 50 درصد کاهش داد. به طور کلی در تناوب پیوسته گندمذرت جهت حفظ پتانسیل عملکرد ذرت، بهبود حاصلخیزی خاک و افزایش فعالیت کرم های خاکی انجام عملیات کم خاک ورزی و حفظ بقایای ایستاده گیاهی گندم با ارتفاع 30 سانتی متر در سطح خاک قابل توصیه است.

Effect of Soil Tillage Method and Wheat (Triticum aestivum L.) Residue Management on Corn (Zea mays L.) Yield, Soil Properties, and Earthworm Population

Soil tillage method and plant residue management are two important agricultural practices which affect soil properties, fauna population and crop production. A 3year field experiment was conducted to evaluate the effects of tillage methods (conventional tillage (CT), reduced tillage (RT), and NoTill (NT)) and wheat residue management (residue removal and retention) on earthworm population, infiltration process, organic carbon (OC), and corn yield at Zarghan, Fars province. The experimental design was a splitplot with three replications. The highest kernel yield (14447 kg ha1) and harvest index (36.82%) of corn were obtained by RT and CT methods when residue returned, respectively. Applying RT method accompanied by keeping residue increased corn yield up to 30% compared to NT method. Organic carbon decreased by CT method and residue removal at 15 and 12% in the soil depth ranges of 010 and 1020 cm compared to conservation tillage, respectively. The highest water infiltration process into the soil was achieved by RT and CT methods compared to NT method when residue returned. The highest earthworm population was obtained by NT method and residue retention, while earthworm population decreased by CT method and residue removal at 38.5 and 50% compared to RT and NT methods, respectively. It is concluded that, to grantee the corn yield potential and improve earthworm activity and soil fertility under wheatcorn rotation, adopting RT method accompanied by keeping wheat residue (standing residue with a height of 30 cm), is recommended.