سفال باستانی و باستان سنجی؛ شناخت تکنولوژی ساخت سفال‌های فرهنگ علی‌آباد در تپه دهنو شهداد، جنوب‌شرق ایران (3750-3250پ.م)

توزیع و پراکندگی سفالینه های فرهنگ علی آباد، که مربوط به هزاره ی چهارم قبل از میلاد (دوره مس سنگی جدید) هستند را در مناطق مختلف جنوب شرق ایران ازجمله کرمان، مکران و غرب بلوچستان پاکستان می توان مشاهده کرد. در جنوب شرق ایران محوطه ی تپه دهنو شهداد واقع در استان کرمان از این امر مستثنی نبوده و دربرگیرنده این سبک سفال ها نیز است. در پژوهش حاضر سعی شده است تا با بررسی و مقایسه ریزساختارشناسی و مشخصات کانی شناسی سفال های فرهنگ فوق، به تکنولوژی ساخت و منشا آنها پی برده شود. درهمین‌راستا به منظور بررسی تفاوت ها و شباهت های ساختاری، تکنیک ساخت و منشا سفال ها از روش‌های آنالیز پتروگرافی مقاطع نازک میکروسکپی، xrd، fesemeds و pxrf نیز استفاده شده است. نتایج آنالیزهای صورت گرفته بر روی سفال‌ها بیان گر استفاده از منابع یکسان در ساخت سفال‌ها دارد که با مقایسه آنها با سازند زمین شناسی منطقه می توان پی برد که سفالگران پیش از تاریخی منطقه شهداد از معادن خاک های رس محلی مشابهی استفاده نموده اند. سفال های مورد بررسی را از لحاظ پتروفابریک می توان به دو بخش سفال‌هایی با زمینه رسی در زمینه قرمز رنگ و زمینه سبز رنگ تقسیم نمود که تمام آن ها دارای تمپرهای معدنی مشابه هستند و تنها تفاوت در سفال ها را می توان در نوع تکنیک ساخت و درجه حرارت های پخت‌شان دانست، یعنی سفال ها در دو دسته، سفال هایی با درجه حرارت پخت کمتر از 850 درجه سانتی گراد و سفال هایی با درجه پخت 900 تا 1000 درجه سانتی‌گراد قرار دارند.

ancient pottery and archaeometry; investigations on the technology of pottery manufacturing process from aliabad culture in dehno, shahdad periphery, southeast of iran (3750-3250 bc)

the distribution and trade of pottery from aliabad culture, which dates back to the fourth millennium bc, can be seen in various regions of southeastern iran, including kerman, makran and west balochistan, pakistan. .dahno in shahdad periphery located in the southeast of iran, in kerman province is not an exception, and includes this type of pottery as well. in the present study, the potteries have studied scientifically in order to find the technology and provenance of these materials by examining their microstructure and related mineralogical characterizationand.petrography, xrd, esemeds and pxrf is appliede in order to investigate the microstructur, mineralogy and manufacturing technique. the results of the analyzes on the pottery indicate the use of the same resources in the manufacture of these kind of potteries. by comparing them with the geological formations of the region, one can be seen that prehistoric potters of the shahdad applied similar soils from the regional reservouire.the potteries observed can be divided into two sections in terms of matrix character; red clay and green matrix. all of which have similar mineralogical additives. in regard to the firing temperatures, the potteries classifiede in two categories, pottery with a cooking temperature of less than 850 °c, and pottery firing temperature 900 °c to 1000 °c.