استخراج و ارزیابی اثرات پدیده‌های ژیومورفولوژیک ناشی از فرونشست در دشت دامغان

فرونشست زمین به‌عنوان پدیده‌ای مورفولوژیک است و ظهور طیف وسیعی از عوارض مورفولوژیک پیامد از آن همانند ایجاد درز و ترک در سازه‌ها؛ تغییر در شکل و هندسه سطحی زمین ازجمله عمومی‌ترین رخنمون‌های قابل‌رویت ناشی از فرونشست است. پدیدهای مورفولوژیک ناشی از رخداد فرونشست به سبب فراگیری فضایی و همچنین حدوث کند و بطیی آن در عین خسارت‌بار بودن؛ وجوه خارجی چندان مشخصی نداشته و به ‌سهولت قابلیت شناسایی و درک ندارد. از همین رو در این تحقیق به‌منظور یافتن الگوی فرونشینی زمین در دشت دامغان، ابتدا نرخ و دامنه فرونشست، طی دوره‌های زمانی 6 ماهه و 1 ساله با بهره‌گیری از داده‌های راداری دو سنجنده asar و palsar به ‌کمک تکنیک تداخل سنجی تفاضلی راداری استخراج شد که نتایج حاکی از حدوث فرونشستی سالانه 14 سانتیمتر بوده است. به‌منظور استخراج اثرات پدیده‌های ژیومورفولوژیک ناشی از فرونشست، هسته‌های در حال فرونشست با نرخ و دامنه فضایی آن از طریق تداخل‌نگارهای تولیدی استخراج شد. همچنین برای درک بهینه ظهور پدیده‌های ژیومورفولوژیک؛ عوارض سطحی به سه دسته سطح، خط و نقطه تقسیم و بسته به الگوی فضایی تاثیرگذاری فرونشینی، از هسته تا لبه‌ها؛ نقاط کنترل زمینی در هریک از این دسته‌ها بر روی تصاویر انتخاب و اقدام به پی‌جویی آن‌ها در سطح محدوده گردید. نتایج حاصل از این پیمایش، موید شناسایی و ثبت عوارضی چون گسیختگی‌های طولی (عمدتاً در لبه‌ها و مرز هسته‌های فرونشست)؛ فرونشینی شعاعی و ایجاد فروچاله بخصوص در مسیر قنوات؛ و دگرگون شدن چاه‌های بهره‌برداری می‌باشد. تواماً قرار‌گیری تاسیساتی چون راه‌ها، خط آهن و قنوات و همچنین مساکن در طول این گسیختگی‌ها رویت؛ و تغییرات ثبت شد؛ و عقیم شدن اراضی زراعی و کاهش ظرفیت آبخوان دشت به‌عنوان اثرات محیطی فرونشست معرفی گردید.