بررسی کارایی روش ژیوپدولوژی در تهیه نقشه خاک و مقایسه آن با روش فیزیوگرافی

هدف از این تحقیق به‌کارگیری روش ژیوپدولوژی در تهیه نقشه خاک دشت هرزندات مرند در استان آذربایجان شرقی و مقایسه آن با نقشه خاکی است که قبلاً با روش فیزیوگرافی تهیه‌شده بود. ابتدا نقشه‌های پایه شامل عکس‌های هوایی، نقشه توپوگرافی 1:25000 و نقشه زمین شناسی، تصویر لندست etm منطقه، رقومی و سپس نقشه‌های اولیه مانند مدل ارتفاع رقومی، جهات و درصد شیب، سنگ‌شناسی و مدل سه‌بعدی تصاویر منطقه(3d) تهیه شد سپس با استفاده از آن‌ها واحدهای زمین نما بر اساس تفسیر رقومی و پس از تست زمینی مرزبندی و نام‌گذاری شدند در مرحله بعد مطالعات خاکشناسی در مناطق نمونه صورت گرفت. با تجزیه‌وتحلیل نتایج آزمایشگاهی و اطلاعات حاصل از مطالعات صحرایی، خاک‌ها طبق روش طبقه بندی جامع خاک‌ها یا روش آمریکایی طبقه‌بندی و نیز لند فرم‌های مختلف تشخیص و نام‌گذاری شدند. نتایج نشان داد که منطقه مطالعاتی از سه واحد ژیومورفولوژیک کوهستان، دشت‌های دامنه‌ای و دره تشکیل‌شده‌اند. در این پژوهش، با توجه به الگوی پراکنش خاک‌های منطقه دو نوع واحد نقشه خاک شامل واحد همگون و واحد اجتماع یا مجموعه ها که خلوص واحدهای نقشه را نشان می‌دهد تشخیص داده شد که در روش فیزیوگرافی این ناخالصی‌ها در خاک‌های غالب ادغام و در نقشه خاک هیچ اشاره‌ای به آن‌ها نمی شود. در روش ژیوپدولوژی8 فامیل خاک در سه رده انتی سولز، اینسپتی سولز و اریدی سولز و 69 واحد اراضی و 145 مرزبندی نقشه تفکیک شد. در حالیکه در روش فیزوگرافی تنها 37 واحد اراضی و 63 مرزبندی نقشه در دو رده انتی سولز و اینسپتی سولز تشخیص داده‌شده بود. از کیفیت بهتری برخوردار است. همچنین در این روش تنها 37 پروفیل حفر شد که در مقایسه با روش فیزیوگرافی که 180 پروفیل در آن حفر و مطالعه و نمونه برداری گردیده است هزینه کمتری صرف شده و زمان لازم برای تهیه نقشه خاک نیز به‌مراتب کمتر از روش فیزیوگرافی است. تعیین حدود و ترکیب واحدهای نقشه خاک در روش فیزیوگرافی در نظر گرفته نشده و تعیین حدود واحدها و مرزبندی‌های نقشه عاری از جنبه های آماری است. اما در روش ژیوپدولوژی مرزبندی واحدهای تفکیکی با واقعیت زمین منطبق است. لذا کارایی این روش به‌مراتب از روش فیزیوگرافی بیشتر بوده و توصیه می شود که در تهیه نقشه خاک روش ژیوپدولوژی جایگزین روش فیزیوگرافی شود.