جهات انتقال ماسه های بادی منطقه اردستان از طریق مقایسه زمانی مورفومتری تپه های ماسه ای و ویژگی های باد

فرسایش بادی یکی از فرایندهای موثر شکل ساز در مناطق خشک و نیمه‌خشک می‌باشد. هرگونه برنامه‌ریزی جهت کنترل و تثبیت ماسه‌های روان مستلزم شناخت ویژگی‌های باد و سپس جهات نقل‌وانتقال آن‌ها در هر منطقه است. بدیهی است جهت حرکت ماسه‌های روان تابع جهت وزش باد و حجم نقل‌وانتقال ماسه‌ها به‌سرعت و تداوم وزش باد یک منطقه وابسته می‌باشد. در این پژوهش منشا وجهت نقل‌وانتقال ماسه های بادی منطقه اردستان در شمال شرقی کاشان موردبررسی قرارگرفته است. علاوه بر این شناخت نقاط برداشت، روند تغییرات زمانی تپه‌های ماسه ای طی یک دوره سی‌ساله اهداف دیگر این تحقیق را تشکیل داده اند. به‌منظور انجام این بررسی آمار باد، داده های میدانی، اطلاعات عکس‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای و همچنین اطلاعات حاصل از انجام کارهای آزمایشگاهی(مورفومتری، مورفوسکوپی) داده ها و ابزارهای اصلی این پژوهش را تشکیل داده‌اند. برای تجزیه‌وتحلیل از نرم‌افزارهای gradistatv4.0و, gis9 ,wrplot view به‌عنوان ابزارهای مفهومی استفاده‌شده است. برای انجام کارهای میدانی نیز نقاط نمونه‌برداری بر روی نقشه تعیین و با استفاده از gps موقعیت آن‌ها در روی زمین تطبیق داده‌شده و داده‌ها به آزمایشگاه منتقل و مورد تجزیه تحلیل قرارگرفته است. در این راستا از بینوکلر برای تعیین ضرایب سایش دانه‌های نمونه‌برداری شده استفاده‌شده و با توجه به درصد ماتی یا شفافیت آن‌ها، منشا فرسایش آبی یا بادی دانه‌ها استخراج‌شده است. درنهایت با استفاده از نرم‌افزارهای مذکور نقشه های کاربری اراضی، زمین‌شناسی، شیب و سطوح ارتفاعی منطقه تهیه و با داده‌های حاصل از کارهای آزمایشگاهی تلفیق‌شده است. نتایج نشان می‌دهد که غالب نمونه‌ها از عمدتاً مخروط افکنه های حاشیه جنوبی چاله منشا گرفته و جهات غالب نقل‌وانتقال آن‌ها نیز به‌سوی شمال شرق و سپس مشرق می‌باشد. بدیهی است برای هرگونه برنامه ریزی به‌منظور بهره‌برداری و تثبیت ماسه‌ها باید منشا و جهات غالب نقل‌وانتقال آن‌ها مدنظر قرارداد.