مدل‌سازی بارش-رواناب در حوضه لیقوان چای با استفاده از مدل اتومای سلولی

با توجه به اهمیت تخمین صحیح رواناب در مدیریت حوضه و طراحی سازه های آبی، از گذشته تا به امروز روش های مختلفی برای مدل‌سازی بارش-رواناب ارایه‌شده است که اتومای سلولی یکی از جدیدترین آن‌ها می باشد. در این روش چشم‌انداز حوضه با شبکه ای از سلول ها تعریف گردیده و اندرکنش بین سلول‌ها با استفاده از قوانین حاکم بر فیزیوگرافی حوضه منجر به مدل‌سازی رواناب می شود. این مدل به gis و تصاویر ماهواره ای وابستگی دارد و از اطلاعات مختلف dem، کاربری اراضی، گروه های هیدرولوژیک خاک، بارش، شیب و غیره استفاده می-شود. در این تحقیق رواناب حوضه لیقوان چای در استان آذربایجان شرقی با استفاده از اتومای سلولی مدل‌سازی شده است. با توجه به‌سادگی، توانایی بالا، شی‌ گرا بودن زبان پایتون و هماهنگی با محیط gis برای برنامه نویسی به‌منظور پیاده‌سازی قوانین تخمین رواناب و گسترش آن بر اساس تکنیک اتومای سلولی از برنامه نویسی با زبان پایتون در gis استفاده‌شده است. مقایسه نتایج با مقادیر مشاهداتی در دو ایستگاه هروی و لیقوان با استفاده از معیارهای کارایی ضریب همبستگی، نش- ساتکلیف و جذر میانگین مربعات خطا نشان می‌دهد که دقت نتایج مطلوب می باشد. مزیت اصلی این روش علاوه بر سادگی و استفاده از قوانین ارتباطی واقع‌گرایانه، کسب اطلاعات رواناب برای هر نقطه دلخواه از حوضه به‌غیراز خروجی حوضه است که در این تحقیق برای شش نقطه در درون حوضه سری زمانی سیلاب استخراج گردید. با توجه به آماده بودن برنامه می‌توان رواناب را برای شرایط مختلف زمانی و مکانی نیز به‌راحتی تخمین زد یعنی رواناب بلندمدت حوضه و یا ناشی از بارش‌های لحظه ای را شبیه سازی نمود.