تحلیل و پهنه‌بندی خطر جریانات واریزه ای و مخروط های آن در منطقه کوهستانی پاوه

ناپایداری های دامنه ای ازجمله مخاطرات طبیعی هستند که زندگی انسان‌ها را مورد تهدید قرار می‌دهند. بسیاری از محققین ناپایداری های دامنه ای را مطالعه نموده اند، اما جریانات واریزه ای به‌عنوان مخاطره‌ای طبیعی، جدا از لغزش دامنه ای و سیلاب، کمتر موردتوجه قرارگرفته است. ریزش های سنگی، جریان های واریزه ای و جریانات بهمن برفی تهدیدکننده خطوط ارتباطی، مناطق مسکونی و مراکز خدماتی و نیمه‌صنعتی در واحد کوهستانی شهرستان پاوه در استان کرمانشاه می باشند. این پژوهش به‌منظور ارزیابی و تحلیل مخروط های واریزه ای در ایجاد مخاطرات محیطی منطقه و تهیه نقشه خطر جریانات واریزه ای صورت گرفته است. مواد مورداستفاده در این تحقیق مدل رقومی ارتفاعی 30 متر منطقه، نقشه های زمین‌شناسی، نقشه های توپوگرافی و داده ها و تصاویر ماهواره ای لندست، عکس های هوایی و تصاویر google earth pro و همچنین وسایل موردنیاز در مطالعات میدانی بوده است. مدل‌های ثانویه ( شیب، جهت دامنه، انحنا ) نیز از مدل رقومی ارتفاعی اولیه استخراج گردیدند. در مرحله اول مخروط های واریزه ای با استفاده از عکس های هوایی و نرم‌افزارهای سنجش‌ازدور شناسایی شدند و بر روی نقشه مشخص گردیدند. سپس میزان جابه‌جایی واریزه‌ها و خصوصیات ژیومورفولوژیکی آن‌ها طی مطالعات میدانی بررسی گردید. در مرحله دوم لایه های اطلاعاتی موثر در ایجاد و جابه‌جایی مخروط های واریزه ای تهیه شد. سپس به‌منظور درک روابط لایه جریانات واریزه ای بر روی هرکدام از لایه های اطلاعاتی هم‌پوشانی گردید. در مرحله سوم بر اساس وزن هرکدام از فاکتورهای دخیل نقشه پهنه‌بندی خطر جریانات واریزه ای منطقه در پنج کلاس در محیط نرم‌افزارهای gis تهیه شد. بر اساس نقشه پهنه‌بندی خطر: پهنه خطر خیلی زیاد 38/5 درصد، پهنه خطر زیاد 14/15، پهنه خطر متوسط 66/24، پهنه خطر کم 28/19و پهنه خطر خیلی کم 54/35 درصد منطقه را در برگرفته‌اند. در پهنه‌بندی وقوع حرکت واریزه ها از مدل رگرسیون لجستیک استفاده شد. برای شناسایی عوامل موثر در وقوع جریانات واریزه‌ای و تعیین ضرایب آن‌ها، فاکتورهای شناسایی‌شده منطقه در نرم‌افزارspss 19 تجزیه‌وتحلیل شدند و خروجی مدل عوامل موثر و ضرایب آن‌ها را مشخص نمود. پس‌ازآن لایه ها در محیط نرم‌افزارهای gis فراخوانی شدند. ضرایب هر یک از لایه ها اعمال شد و با قراردادن لایه ها و ضرایب در معادله رگرسیون لجستیک، نقشه پهنه‌بندی خطر جریان واریزه‌ای ترسیم گردید. صحت مدل برای پیش بینی با استفاده از شاخص roc و جدول طبقه بندی بررسی شد و صحت نقشه تولیدشده به روش همپوشانی نقاط و روش تصادفی انتخاب واریزه ها در هر طبقه ارزیابی گردید. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده جریانات واریزه ای در منطقه، نیازمند انجام مطالعات جامع و تفصیلی تر است. نتیجه‌گیری می شود به دلیل حساسیت و ناپایداری های دامنه ای این منطقه، لازم است مکان‌یابی دقیق برای اجرای پروژه های عمرانی و کشاورزی صورت گیرد و در صورت ضرورت دخالت در دامنه‌ها باید بامطالعه دقیق و حساسیت ویژه عمل کرد.