ارزیابی و پهنه‎بندی خطر زمین‎لغزش در شهر رودبار با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه

یکی از موضوعات محوری در ژیومورفولوژی کاربردی، شناسایی پدیده‎های مخاطره آمیز و علل شکل‌گیری آنهاست. درکل بر‌ اثر‌ ‌رفتارهای نادرست ‌انسانی در کاربری‌های اراضی و تنگناهای‌ محیطی، فرایندهای‌ژیومورفیک تبدیل به عوامل ‌‌مخاطره‌زا می‌شود. با توجه به وقوع زلزله‌ سال 1369رودبار و ناپایدارشدن دامنه‌های مشرف بر محیط ‌شهری رودبار و نیز کاربری‌های اراضی نامتجانس، وقوع زمین‌لغزش‌ در محیط شهری این منطقه عاملی مخاطره‌آمیز‌ است. این مقاله‌‌ تلاش دارد به ارزیابی و پهنه‌بندی حساسیت خطر زمین لغزش در شهر رودبار بپردازد. برای این امر با استفاده از فرایند تحلیل شبکه و تعیین معیارهای پیشنهادی مبتنی بر بازدیدهای ‌میدانی و مطالعات کتابخانه‌ای ‌در وقوع خطر زمین لغزش شهری، این معیارها در دو خوشه اصلی مخاطرات طبیعی و زیست محیطی، شامل میزان‌ شیب، جهت‌ شیب، کاربری ‌اراضی، بارش سالانه، فاصله از گسل، مراکز مسکونی و آبراهه و حساسیت لیتولوژی طبقه‎بندی شد. در مرحله بعد با تهیه لایه‌های اطلاعاتی از عناصر مزبور و ارزش‌گذاری آنها، این لایه‌ها در محیط arc gis مورد تحلیل قرار گرفت و نقشه‎ی نهایی پهنه‌بندی خطر زمین لغزش در محدوده کنترل کننده شهر‌ رودبار با درجات خطر‌ کم ‌(4‌درصد)، خطر ‌متوسط ‌(‌71‌‌ درصد) و خطر‌بالا‌ (‌25درصد) تعیین شد که نشان‎دهنده درصد بالای فرایندهای مخاطره‌زا درمحدوده‎ی شهری است. در این فرایند عامل شیب و حساسیت لیتولوژی مهم‌ترین سهم را بر عهده داشته‎اند. در مجموع این موضوع آثار زمین‌لغزش‌ شهری را بر‌ روند الگوهای توسعه شهر رودبار بیان داشته و مسایلی چون سیمای نامتجانس شهری،‌ مسدود‌کردن شبکه‌های‌ ارتباطی و مدفون ‌کردن ‌مناطق‌ مسکونی و... را در بر‌داشته است.