آشکارسازی آماری تاثیر پدیده گرمایش جهانی بر ناهنجاری‎های دِبی حوضه رودخانه ارس

پژوهش پیش رو برای آشکار‎سازی اثرهای گرمایش جهانی بر آبدهی حوضه ارس انجام گرفته است. داده‎های استفاده شده برای انجام این پژوهش، شامل داده‎های سالانه و فصلی گرمایش جهانی و داده‎های دِبی حوضه ارس در بازه زمانی چهل‎ساله (2008-1968) بوده و براساس روش‎های همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی و غیرخطی برای مطالعات فصلی و سالانه به انجام رسیده است. مطالعات نشان از ارتباط معکوس و قوی گرمایش جهانی با آبدهی حوضه ارس دارد. این فرآیند، به‎خصوص از سال 1994 به بعد آشکار است و با افزایش گرمایش جهانی آبدهی حوضه ارس، کاهش چشمگیری از خود نشان می‎دهد. تغییرات آبدهی حوضه ارس نشان از روند کاهنده آن طی بازه زمانی بلندمدت خود دارد که ارتباط آن با گرمایش جهانی دارای همبستگی معکوس برابر با 68/0- درصد با ضریب تعیین 46/0 است. در بین فصول سال بیشترین تاثیرپذیری از گرمایش جهانی متعلق به فصل زمستان با همبستگی معکوس 70/0- و ضریب تعیین 49/0 است. فصل بهار با همبستگی معکوس 57/0- و ضریب تعیین 32/0، پاییز با همبستگی معکوس 54/0- درصد و ضریب تعیین 29/0 و درنهایت تابستان با همبستگی معکوس 17/0- و ضریب تعیین 03/0 درصد، در رتبه‎های بعدی قرار می‎گیرند. در تمامی مطالعات انجام گرفته، روند دِبی حوضه ارس همواره کاهنده بوده و از سال 1994 به بعد زیر میانگین بلند مدت خود است که وقوع خشکسالی و کاهش آبدهی شدید حوضه، درنتیجه تاثیر گرمایش جهانی را نشان می‎دهد. مقایسه مدل‎های رگرسیون خطی و غیر خطی در شبیه‎سازی تغییر پذیری آبدهی حوضه ارس از گرمایش جهانی نشان از دقت بالای مدل غیر خطی نسبت به نوع خطی خود دارد.