ارزیابی مدل WEPP در برآورد میزان فرسایش و رسوب در اراضی مارنی منطقه خواجه

نقش فرسایش خاک، در تولید رسوب و پُر شدن مخازن سدها، از اهمیت جهانی برخوردار است. از آنجا که بسیاری از حوضه های آبخیز در اکثر کشورها ، ازجمله ایران، فاقد ایستگاه های رسوب‎سنجی هستند، بنابراین باید در چنین مناطقی برای برآورد فرسایش و رسوب از مدل‎سازی استفاده شود. منطقه مورد مطالعه، ایستگاه های حفاظت خاک مرکز تحقیقات کشاورزی آذربایجان شرقی است که از سازندهای مارنی تشکیل شده است. برای برآورد فرسایش و رسوب، منطقه مورد مطالعه به سه زیرحوضه تقسیم شد و هر زیرحوضه تحت مدیریت متفاوت حفاظت خاک قرار گرفت و در خروجی آنها، میزان فرسایش و رسوب به‎صورت مستقیم اندازه‎گیری شد. برای ارایه تصویر مناسبی از توزیع مکانی مقادیر تلفات خاک در سطح منطقه و همچنین بررسی تاثیر روش های مختلف مدیریتی در کاهش هدررفت خاک و نهشته گذاری آن، از مدل ویپ با به‎کارگیری برنامه ژیوویپ استفاده شده است. نتایج این مدل در قالب نقشه‎های تلفات خاک و مکان‎های ترسیب در محیط gis ارایه شده است. ارزیابی کارایی مدل مذکور از طریق مقایسه مقادیر کمی رسوب مشاهداتی با مقادیر برآوردی صورت گرفته است. نتایج شبیه سازی مدل در محل خروجی هر زیرحوضه، به‎ترتیب مقادیر 2/23، 3/21 و 5/6 تن در هکتار گزارش شده است؛ در حالی‎که مقادیر مشاهداتی در این مناطق، به‎ترتیب 2/20، 7/18 و 8/4 تن در هکتار بوده است. از سوی دیگر مکان‎های نهشته‎گذاری در سطح حوضه، مطابقت کاملاًً مناسبی با محل های سازه های مکانیکی (کنتور باند و کنتور ترنج ها) نشان داد. نتایج این پژوهش نشان داد که مدل wepp کارایی خوبی در شبیه سازی فرسایش و رسوب دارد؛ به‎طوری که مقایسه آماری نتایج به‎دست‎آمده از این روش با نتایج آزمون t نرم‎افزار statgraphics بین داده های مشاهده ای، در سطح احتمال5 درصد اختلاف معنا داری دیده نشد.