بررسی نقش گُلسنگها در هوازدگی زیستی سنگ‌های مخروطی شکل روستای کندوان

سنگ‌های مخروطی شکل (کله‌قندی) روستای تاریخی کندوان در اثر عوامل مختلفی از جمله کلنی های زیستی هوازده می‌شوند. در مطالعه حاضر با نمونه برداری و تهیه مقاطع نازک میکروسکوپی، انجام آنالیز اشعه x و تصویر برداری با میکروسکوپ نور بازتابشی و فلورسنس، تغییرات فیزیکی و شیمیایی ناشی از فعالیت های زیستی گُلسنگ بر روی سنگ‌های روستای کندوان بررسی شده است. بر اساس مقاطع میکروسکوپی و آنالیز اشعه x توده سنگ روستای کندوان دارای ترکیب اسیدی بوده و عمدتاً از کانی‌های کوارتز، پلاژیوکلاز و هورنبلند تشکیل‌شده است. تقریباً تمام کانی ها سالم بوده و هوازدگی و دگرسانی به کانی‌های رسی کمتر دیده می‌شود. تصاویر میکروسکوپی نشان می دهند که گُلسنگها در تلاش برای جذب مواد معدنی ریسه‌های خود را در سنگ‌های کندوان نفوذ داده و باعث تخریب بافت سنگ تا عمق حدود 5 میلی متری می‌شوند. ضمناً اسید اگزالیک ترشح‌شده از گُلسنگ نیز باعث هوازدگی شیمیایی قشر سطحی سنگ می‌شود. اقلیم سرد و نیمه‌خشک و ارتفاع بالای روستای کندوان مانع از فعالیت زیستی زیاد و هوازدگی شدید ناشی از گُلسنگ شده و ترکیب اسیدی سنگ نیز باعث مقاومت آن در برابر اسیدهای آلی گردیده است. با این حال این نوع از هوازدگی و فرسایش و تخریب‌های ناشی از آن در طولانی مدت توانسته باعث شکل گیری مورفولوژی خاص روستا شود. با این حال ادامه روند هوازدگی باعث تخریب بیشتر سنگ‌های مخروطی شکل می‌شود که در این راستا انجام اقدامات کنترلی و حفاظتی ضروری به نظر می‌رسد.