هیدرودینامیک دریا و تاثیر آن در تشکیل توده‌های ماسه‌ای ساحلی مطالعه موردی: سواحل غربی مکران

ساحل محل تلاقی پهنه‌های آبی و خشکی و دینامیک هوا بوده و از دیدگاه ژیومورفولوژی به عنوان یک منطقه بسیار مورفودینامیک قلمداد می‌گردد. توده‌های ماسه‌ای بر اثر تاثیر عوامل مختلف در مناطق ساحلی ایجاد می‌شوند و بررسی چگونگی تشکیل و تکوین آن‌ها در برنامه‌ریزی هاو مدیریت محیطی منطقه ساحلی دارای اهمیت فراوان است. هدف اصلی این پژوهش شناسایی عملکرد دینامیک دریا بر مکان‌گزینی توده‌های ماسه‌ای ساحلی در بخش غربی جلگه مکران است. توزیع فضایی لندفرم‌های ساحلی، سرعت و جهت باد، طول بادگیر سواحل منطقه، شاخص‌های گرانولومتری رسوب و اطلاعات موج و جریان‌های دریایی داده‌های این تحقیق می‌باشند. نقشه‌های توپوگرافی، نقشه‌های زمین‌شناسی، عکس‌های هوایی، تصاویر ماهواره‌ای، gps، بینوکلر و نرم‌افزارهای رایانه‌ای از جمله gradistat , wrplot view و arc gis، ابزار تحقیق بوده‌اند. پس از تهیه نقشه محدوده پراکنش توده‌های ماسه‌ای ساحلی، با استفاده از معادله مولیتور و نرم‌افزار wrplot view، گل‌بادها و گل‌موج‌های ماهانه و سالانه ساحلی منطقه ترسیم شد. تغییرات ماهانه دبی آب و رسوب رودخانه‌های اصلی منطقه نیز به کمک گردآوری نتایج سایر مطالعات و آمار ایستگاه‌های هیدرومتری بررسی شد. برای مطالعات رسوب‌سنجی، چهار نمونه رسوب از محدوده‌‌های جزر و مدّی، به موازات هر یک از توده‌های ماسه‌ای ساحلی برداشت و پس از تفکیک با الک‌های استاندارد astm، به کمک نرم‌افزار gradistat تحلیل شد. بر اساس یافته‌های تحقیق نسیم دریا ماسه‌های برداشت‌شده از پیش‌کرانه جزر و مدّی را به فاصله کمی از ساحل و به موازات خط ساحلی بر روی پس‌کرانه خشکی برجای می‌گذارد. همچنین با توجه به انحناهای خط ساحلی و هیدرودینامیک رودخانه‌ها، امواج با رانش رسوب در جهات مختلف، بر مکان‌گزینی توده‌های ماسه‌ای ساحلی به شکل فعلی تاثیر داشته‌اند. در ساحل جنوبی، امواج ساحلی رانش شرقی رسوب را سبب می‌شوند. در دماغه کوه‌مبارک، رسوبات در فصل زمستان رانش جنوبی و در سایر فصل‌ها رانش غربی دارند. در سواحل سیریک و کوهستک(ساحل تنگه هرمز) جهت رانش رسوبات شمالی است.