تحلیل عاملی پارامترهای مورفومتریک و مدل‌ سازی سیلاب ( مطالعه موردی حوضه های آبریز استان کردستان)

شاخص‌های مورفومتریک نقش تعیین کننده‌ای در پاسخ‌ های هیدرولوژیکی حوضه‌های آبریز دارند. به همین دلیل توجه ژئومورفولوژیست ها را به خود جلب کرده اند. براین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی اهمیت این پارامترها در سیل خیزی حوضه‌های آبریز استان کردستان با استفاده از روش تحلیل عاملی انجام گرفته است. ابتدا 12 شاخص با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی و ابزار gis استخراج گردید. با استفاده از تحلیل عاملی و دوران متغیرها به روش واریماکس، متغیرها در سه عامل گروهبندی شده که هر کدام با توجه به درجه همبستگی خود با هر عامل در یکی از عوامل سه گانه قرار گرفتند. سه عامل حدود 78 درصد از واریانس و پراکندگی مشاهدات را در بر می‌گیرد که حجم بالا و مناسبی به حساب می‌آید. متغیرهای مساحت، طول حوضه، طول جریان، نسبت بافت و تراکم زهکشی که همبستگی بالایی با عامل اول دارند، در عامل اول قرار گرفته و حدود 44 درصد از واریانس و پراکندگی مشاهدات را در بر میگیرند که موثرترین متغیرها در سیل خیزی حوضه می باشند، متغیرهای مساحت با 0.955، طول حوضه با 0.936 و طول جریان با 0.908 دارای تاثیر بیشتری درسیل-خیزی می‌باشند. متغیرهای ضریب کشیدگی، شکل حوضه، ضریب فرم، ضریب گردی و ضریب فشردگی در عامل دوم قرار گرفته و 2 متغیر فراوانی آبراهه و نسبت انشعاب در عامل سوم قرار میگیرند. پس از تعیین شاخصهای با بیشترین همبستگی که مساحت ، شکل و آبراهه نام گذاری شدند اقدام به تحلیل رگرسیون و مدل‌سازی سیل خیزی حوضه‌های آبریز گردید. نتایج نشان داد که تحلیل عاملی می تواند روشی مفید برای گروه بندی و تعیین شاخص‌های موثر در سیل‌خیزی حوضه‌های آبخیز باشد