بازسازی برف‌مرز آخرین دوره یخچالی کواترنر بر اساس شواهد ژئومورفولوژیکی و اقلیمی (مطالعه موردی: دامنه‌های شمالی سبلان)

یخبندان ها و یخچال های کوهستانی کواترنر موجب فرسایش و یخساری نواحی واقع در عرض های جغرافیایی بالاو ارتفاعات شده و ژئوفرم های متعددی را در سطوح ارتفاعی مختلف ایجاد کرده اند.ارزیابی مداوم وضعیت یخچال‌های طبیعی از لحاظ گرمایش جهانی و نیز تامین آب مناطق پایین دست، دارای اهمیت زیادی هستند. تحول و تنوع اشکال ژئومورفیک سطح زمین متاثر از فرایند‌های مورفوژنز مختلفی است که در گذر زمان فعال بوده و چشم انداز‌های منحصری به فردی را ایجاد کرده‌اند. در این مطالعه جهت بازسازی برف مرز آخرین دوره یخچالی کواترنر در دامنه شمالی توده سبلان از روش‌های رایت و پورتر (ارتفاع کف سیرک و نسبت‌های ارتفاعی) استفاده شده و بر اساس شواهد ژئومورفولوژیکی و از طریق داده‌های اقلیمی (دما و بارش) کنونی، شرایط مورفوکلیماتیک گذشته تخمین زده شد. جهت تشخیص و شناسایی بهتر اشکال یخچالی، از تلفیق نقشه توپوگرافی، مشاهدات میدانی و تصاویر دریافتی از گوگل ارث استفاده گردید. با شناسایی تعداد 25 سیرک در ارتفاعات مختلف و بر اساس روش‌های ذکر شده، خط برف‌مرز دائمی منطقه مورد مطالعه در آخرین دوره یخچالی کواترنر تعیین شد. بر اساس روش رایت ارتفاع خط برف دائمی در آخرین دوره یخچالی، 3869 متر و بر اساس روش‌های پورتر (ارتفاع کف سیرک و نسبت‌های ارتفاعی) به‌ترتیب 3749.5 و 4017.5 متر تخمین زده شد. بازسازی شرایط دمایی منطقه مورد مطالعه، در آخرین دوره یخچالی کواترنر، میانگین دما را نسبت به زمان حال حدود 3.68 درجه سردتر برآورد می‌نماید. هم‌چنین تجزیه و تحلیل شرایط اقلیمی و بازسازی شرایط پالئوکلیماتیک منطقه میزان بارش در دوره گذشته نسبت به زمان حال را نزدیک به 26 میلی‌متر بیش‌تر نشان می‌دهد.

renovation of the snowfalls of the last quaternary glacier based on geomorphologic and climatic evidence(case study: northern slopes of sabalan)

introduction: the start of the quaternary period, along with all geologists and geomorphologists and other geoscientists, has been accompanied by climatic changes, in other words, the spread of glaciers in high latitudes and high ground elevations. the glaciers and glaciers of the quaternary mountains have eroded the lake of these areas and created numerous geophysics at different altitude levels. in the first half of the nineteenth century, swiss geologist luigi agassis studied the role of natural glaciers in the evolution of the landscape. after that, glaciers were considered as one of the processes in the formation of geophysics in geomorphology. continuous assessment of glaciers is important in terms of global warming as well as water supply downstream. the evolution and variety of geomorphic forms of the earth’s surface is affected by various morphogenesis processes that have been active over time and have created distinct landscapes.methodology: in this study, in order to reconstruct and estimate the snowboard of the last quaternary glacier period in the northern slope of sabalan mountain, wright and porter methods (altitude of circus floor and altitude proportions) were used and past morphoclimatic condition based on geomorphologic evidence and temperature and rainfall of the glacier vorm period (using climatic evidence and climatic condition) was estimated. to better identify and reconstruct the glacier forms in the last quaternary glacier period at the studied area, a combination of topography maps, field observations, satellite imagery, digital elevational model (dem), images received from google earth and climatic data was used. by identifying 25 circuses at different altitudes and based on the mentioned methods, the permanent snow line of the studied area was determined in the last the quaternary glacier period. the basis of the wright method is to determine the altitude that 60% of the circuses are above it. in order to estimate the temperature conditions and to prepare the companion map of the studied area, the regression equation between temperature and elevation was calculated in excel software. using this relationship and the raster computation function, a homogeneity map was prepared.