ارزیابی مقایسه‌ای استفاده از مدل‌های آماری نسبت فراوانی و آنتروپی شانون به منظور پهنه‌بندی نواحی حساس به زمین لغزش(مطالعه موردی: حوزه آبخیز تجن میانی)

زمین‌لغزش به عنوان یک پدیده ژئومورفولوژیک طبیعی، در زمره بلایای طبیعی محسوب می‌شود که می‌تواند خسارات جانی و مالی فراوانی را به زندگی انسان‌ها تحمیل می‌کند؛بنابراین شناسایی مناطق حساس به وقوع زمین‌لغزش جهت کاهش خسارات امری ضروری است. هدف پژوهش‌حاضرارزیابی و ناحیه‌بندی حساسیت‌پذیری زمین‌لغزش‌درزیرحوزه آبخیزتجن‌میانی بابه‌کارگیری مدل‌های‌آماری نسبت فراوانی‌وآنتروپی شانون است.بدین منظور ابتدا 68 نقطه زمین‌لغزش برای‌منطقه شناسایی واین نقاط به‌صورت تصادفی به دو گروه آموزش مدل(70 درصد)واعتبار مدل(30 درصد)تقسیم شدند.همچنین بر اساس مرور منابع،10 عامل شیب،جهت شیب،فاصله تاآبراهه،ارتفاع،کاربری اراضی،سنگ‌شناسی،انحنای سطح، انحنای‌طولی،باران‌وشاخص‌رطوبت‌توپوگرافی (twi) به‌عنوان عوامل‌موثردروقوع زمین‌لغزش درمنطقه موردمطالعه انتخاب شدند.درادامه‌نقشه‌حساسیت‌پذیری زمین‌لغزش‌بااستفاده ازمدل‌های نسبت‌فراوانی وآنتروپی‌شانون وبراساس‌روش‌شکست‌طبیعی‌برای منطقه موردمطالعه تهیه شد.درنهایت به‌منظور ارزیابی نرخ موفقیت و پیش‌بینی مدل ازمنحنی مشخصه‌عملکرد (roc) استفاده شد.نتایج حاصل از تاثیر عوامل موثر در وقوع زمین‌لغزش در مدل آنتروپی شانون نشان داد که به ترتیب معیار‌های رطوبت توپوگرافی، کاربری اراضی و انحنای طولی با مقادیر وزن wj به ترتیب برابر با 0.73، 0.66 و 0.65بیش‌ترین تاثیر را در وقوع زمین‌لغزش در منطقه دارند. نتایج ارزیابی نرخ موفقیت و پیش‌بینی مدل با توجه به منحنی roc و سطح زیر منحنی (auc) برای آموزش‌واعتبار دو مدل نسبت فراوانی و آنتروپی‌شانون به ترتیب برابر با 0.76، 0.72 و 0.62، 0.59 به دست آمدکه‌بیانگر عملکرد نسبتا خوب مدل نسبت فراوانی و عملکرد ضعیف تا مردود مدل آنتروپی شانون برای ارزیابی‌وتهیه نقشه حساسیت‌پذیری زمین‌لغزش‌درحوضه مورد مطالعه است.همچنین‌نتایج حاصل ازناحیه‌بندی حساسیت‌پذیری زمین‌لغزش در حوضه تجن میانی بااستفاده‌ازمدل نسبت فراوانی نشان دادکه به ترتیب 30.156، 17.066 و 5.206 درصد از مساحت‌حوضه درمحدوده حساسیت متوسط،زیاد و خیلی زیاد قرار دارد.نتایج پژوهش حاضر می‌تواند جهت مدیریت‌وآمایش سرزمین‌توسط مدیران و برنامه‌ریزان به‌کارگرفته شود.