ارزیابی تغییرات کاربری اراضی و اثرات آن بر فرسایش خاک در حوضه بالادست سد یامچی اردبیل، با استفاده از الگوریتم تصمیم‌گیری چند معیاره aras و روش‌های نوین سنجش از دور

تغییرات کاربری اراضی، یکی از عوامل مهم در ایجاد فرسایش خاک است و در سال‌های اخیر، تاثیر متقابل تغییر کاربری اراضی و فرسایش خاک به یک نگرانی عمده زیست‌محیطی تبدیل شده است. از این‌رو، هدف پژوهش حاضر، بررسی تغییرات کاربری‌های مختلف و ارزیابی اثرات تغییرات کاربری‌ها بر فرسایش خاک، در حوضه بالادست سد یامچی، می‌باشد. در راستای دستیابی به اهداف پژوهش، ابتدا نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش شی‌گرا برای دو دوره ی 2000 و 2021، تهیه شده است. در مرحله بعد لایه‌های اطلاعاتی سایر عوامل موثر برای فرسایش خاک حوضه در محیط gis تهیه گردید. ارزش‌گذاری و استاندارد‌سازی لایه‌ها با استفاده از تابع عضویت فازی و وزن‌دهی معیار‌ها، با بهره گیری از روش critic انجام شد. تحلیل و مدل‌سازی نهایی با استفاده از الگوریتم چند معیاره aras، صورت پذیرفت. نتایج این پژوهش نشان داد، بیشترین میزان مساحت در سال 2000 مربوط به مراتع خوب و متوسط، به ترتیب با 237.42 و 137.27 کیلومتر مربع و در سال 2021، مربوط به مراتع ضعیف و خوب به ترتیب با 199.98 و 109.98 کیلومتر‌مربع می‌باشد. با توجه به نقشه پهنه‌‌بندی فرسایش سال 2000 به ترتیب 10.65 و 29.59 درصد و طبق پهنه‌بندی فرسایش 2021 به ترتیب 11.37 و 31.52 درصد از مساحت شهرستان در دو طبقه بسیار پرخطر و پرخطر قرار دارند. به طور کلی می توان گفت، عمده دلایل افزایش مقدار فرسایش در سطج حوضه مورد مطالعه، افزایش اراضی زراعی (دیم و آبی)، اراضی بایر، مراتع ضعیف و نواحی انسان ساخت و کاهش سطح مراتع خوب و متوسط می‌باشد.