اقلیم و محیط دیرینۀ پلایای جازموریان در کواترنر پایانی بر اساس مطالعه مغزه های رسوبی

تاریخچه رسوب‌گذاری تحت تاثیر اقلیم و شناسایی دوره‏های خشک و مرطوب در طول دوره هولوسن در پلایای جازموریان موضوع پژوهش حاضر است. بدین منظور از مغزه‏های رسوبی دست‏نخورده برای بازسازی شرایط اقلیم دیرینه استفاده شد. تعداد پنج مغزه ‏رسوبی با بیشینه ژرفای 7 متر از رسوبات زیر بستر مناطق مختلف پلایای جازموریان با استفاده از مغزه‏گیر دستی برداشت و بررسی شد. رخساره‌های رسوبی براساس بافت و ساخت رسوب، ترکیب رسوبات تخریبی و مواد آلی، رنگ، وجود بقایای گیاهی و سایر مولفه‏های ماکروسکوپی شناسایی و تفکیک شدند. با توجه به بررسی‏های رسوب‌شناسی و تغییر رخساره‌های رسوبی، هشت رخساره رسوبی قابل تفکیک متعلق به محیط‌های رودخانه‏ای، پلایایی، دریاچه ای، دلتایی و بادی شناسایی شد. جهت برآورد زمانی از وقایع اقلیمی در منطقه از نتایج سن‌سنجی مطالعات قبلی استفاده شد. میزان متوسط رسوب‌گذاری در پلایای جازموریان 0.4 میلی‏متر در سال می باشد. با وجود این، میزان رسوب‌گذاری برای عمق‌های مختلف رسوبات متفاوت است. و با توجه به اینکه توالی های رسوبی ثبت شده در پلایای جازموریان غالبا در محیط خشک نهشته شده‌اند تفکیک دقیق بدون انجام آنالیزهای ژئوشیمیایی و کانی شناسی مشکل است. ولی با توجه به تغییرات رسوب‌شناسی و رخساره‌های رسوبی و پوشش بخش‌های مختلف پلایا با مغزه‌های عمیق می‌توان به وجود شرایط رطوبتی مناسب در پلیستوسن پایانی نسبت به هولوسن اذعان داشت. با توجه به تغییر نوع رخساره‏های رسوبی در پلایای جازموریان، دوره‏های خشک یکباره و با مدت زمان کوتاه‌تر نسبت به دوره‏های مرطوب در منطقه ظاهر شده‌اند.