تاثیر اجزاء ژئومورفیک دامنه بر فرسایش‌پذیری و کیفیت خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز هشتیان، دریاچه ارومیه)

کنترل فرسایش خاک و حفظ کیفیت خاک برای پایداری کشاورزی و محیط زیست ضروری است. تخریب کیفیت خاک ناشی از مسائلی از جمله تغییر کاربری اراضی، بیابان زایی، فرسایش خاک، آلودگی شیمیایی و کاهش حاصلخیزی خاک است. در میان این عوامل، فرسایش خاک به‌عنوان عامل مهمی در کاهش کیفیت و تخریب خاک در نظر گرفته می‌شود. از پارامترهای مهم و تاثیرگذار در فرسایش خاک مخصوصا در مناطق کوهستانی، دامنه‌ها و بخش‌های مختلف آن است. اجزای مختلف دامنه (خط‌الراس، شانه، پشت دامنه، پای دامنه و پنجه دامنه) به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر فرسایش‌پذیری خاک و در نتیجه میزان کیفیت خاک، و تکوین و تکامل دامنه‌ها تاثیرگذار می‌باشد. از این رو هدف این تحقیق بررسی تاثیر اجزای ژئومورفیک دامنه بر فرسایش پذیری و کیفیت خاک در حوضه آبریز هشتیان می‌باشد. بنابراین از حوضه‌ی مورد مطالعه 53 نمونه خاک از دامنه‌‌های حوضه برداشت شد. با انجام آزمایشات مربوطه ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی نمونه‌ها شامل سدیم، پتاسیم، فسفر کل، کربن آلی، هدایت الکتریکی، ph، آهک، وزن مخصوص ظاهری و حقیقی و بافت خاک مشخص شد. با استفاده از تحلیل واریانس ارتباط پارامتر‌های اندازه‌گیری شده با اجزای ژئومورفیک دامنه مشخص شد. نتایج نشان داد که فقط پارامتر پتاسیم دارای ارتباط معنادار با اجزاء دامنه می‌باشد ( 0.017=p ). همچنین کیفیت خاک در خط‌الراس و پای دامنه به ترتیب با مقدار 5.96 و 5.6 بهتر از سایر بخش‌های دامنه می-باشد و شانه‌ی دامنه با مقدار 0.38 فرسایش‌پذیری بالاتری نسبت به سایر بخش‌های دامنه به دلیل وجود شیب زیاد دارد.