بررسی زمین ساخت فعال با استفاده از شاخص‌های ژئومورفولوژی در حوضه سپیدرود، البرز غربی

تکتونیک ژئومورفولوژی به عنوان دانشی ارزشمند در بررسی زمین ساخت پویاست که می تواند تاثیر تکتونیک فعال را بر رودخانه مشخص نماید. مطالعات مورفومتری به عنوان سنجش و توصیف کمی شکل ها و چشم اندازهای زمین تعریف شده اند. اندازه گیری های کمی شرایطی را فراهم می آورد تا با استفاده از آن ها به شناسایی وضعیت مناطق دارای تکتونیک فعال پرداخته شود. استخراج شاخص های ژئومورفیکی با استفاده از مدل های ارتفاع رقومی در محیط gisدر دو دهه گذشته، روشی سریع و دقیق در تحلیل حوضه زهکشی بوده است. به طوری که از این شاخص ها برای ارزیابی سریع فعالیت تکتونیکی اخیر در یک ناحیه خاص استفاده شده است. در این مطالعه زمین ساخت فعال البرز غربی درحوضه سپیدرود با اندازه گیری هفت شاخص ژئومورفولوژی ناهنجاری سلسله مراتبی (da) ، انشعابات (r) ، انتگرال و منحنی فرازسنجی (hi) ، برجستگی نسبی (bh) ، تراکم زهکشی (dd) ، ضریب شکل (ff) و گرادیان طولی رود (sl) مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از مدل ارتفاعی رقومی؛ حوضه ها و آبراهه های منطقه مورد مطالعه استخراج شد. پس از محاسبه شاخص ها در هر حوضه، فعالیت زمین ساختی آن به پنج رده تقسیم گردید. سپس برای هر شاخص نقشه پهنه بندی سطح فعالیت زمین ساختی اخیر در گستره مورد مطالعه ترسیم شد. در نهایت شاخص زمین ساخت فعال نسبی (iat) به منظور تعیین سطح فعالیت زمین ساختی کل محاسبه گردید و منطقه مورد مطالعه به چهار رده فعالیت زمین ساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و کم تقسیم شد. شاخص های اندازه گیری شده در هر زیرحوضه نشان می دهد که در زیرحوضه های منطبق بر گسل های منجیل، جیرنده، درفک و دیلمان و همچنین مناطق با تراکم گسلی بالا شاخص های اندازه گیری شده مقادیر بالایی را نشان می دهند که نشان دهنده تاثیر گسل های مذکور بر منطقه مورد مطالعه است.