بررسی زمین‌ساخت فعال با استفاده از شاخص‌های ژئومورفولوژی در البرز مرکزی

یکی از روش‌های بررسی حرکات زمین‌ساخت فعال، استفاده از اطلاعات ریخت‌زمین‌ساخت است. اندازه‌گیری کمی شاخص‌های ژئومورفولوژی، یک ابزار مهم برای تعیین سطح فعالیت زمین‌ساخت منطقه است. این اندازه‌گیری‌های کمی امکان مقایسه زمین‌ریخت‌های مختلف و محاسبه متغیرها را فراهم و شناسایی نرخ فعالیت زمین‌ساختی یک منطقه را امکان‌پذیر می‌سازد. در این مطالعه، زمین‌ساخت فعال البرز مرکزی در حوضه‌های هراز و نور نوشهر با اندازه‌گیری شش شاخص‌ ژئومورفولوژی ناهنجاری سلسله مراتبی (∆a)، انشعابات (r)، انتگرال و منحنی فرازسنجی (hi)، برجستگی نسبی (bh)، تراکم زهکشی (dd) و ضریب شکل (ff) مورد ارزیابی قرار گرفت. ابتدا با استفاده از مدل رقومی‌ارتفاعی (dem) 30 متر در محیط gis حوضه‌ها و آبراهه‌های منطقه مورد مطالعه استخراج شد، سپس شاخص‌های ژئومورفولوژی در هر زیرحوضه اندازه‌گیری شد. هر شاخص به سه رده به لحاظ فعالیت زمین‌ساختی تقسیم شد و در نهایت براساس تقسیم‌بندی هر شاخص، سطح فعالیت زمین‌ساختی کل برمبنای شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی (iat) منطقه تعیین شد و گستره مورد بررسی به 4 رده فعالیت زمین‌ساختی بسیار بالا، بالا، متوسط و کم تقسیم شد، سپس نقشه پهنه‌بندی سطح فعالیت زمین‌ساختی درگستره مورد مطالعه ترسیم شد. نتایج حاصل از شاخص زمین‌ساخت فعال نسبی نشان می‌دهد که گستره مورد بررسی دارای فعالیت زمین‌ساختی بسیار بالا و بالا است به‌ویژه در مناطق منطبق با گسل‌های شمال البرز، خزر، گلندرودشمالی و جنوبی، بلده و گسل‌های جنوب باختری و چین‌خوردگی‌های جنوب خاوری محدوده مورد بررسی را تایید می‌کند، همچنین شواهد زمین‌ریختی حاصل از مشاهدات صحرایی اثبات کننده نتایج حاصل از  شش شاخص‌ ژئومورفولوژی در گستره مورد مطالعه است.