سلامت معنوی در آموز ه های دینی و عرفانی

نحوه شکل‌گیری سلامت معنوی از نخستین سال‌های زندگی‌، و دریافت خاستگاه درونی و بیرونی و چگونگی تحول آن در چرخه حیات آدمی از دیدگاه‌‌های مختلف موضوعی است که جای تحقیق دارد. خاستگاه سلامت معنوی در آموزه‌های قرآنی و عرفانی، قلب و دل آدمی است‌. اگر قلب، سلیم و پاک باشد، دیگر ابعاد وجود آدمی نیز از سلامت و تعادل برخوردار می شود. خداوند، قلب مومن را مخزن رافت و رحمت و اطمینان و سکینه معرفی کرده است. از این دیدگاه، سلامت معنوی، صرفاً محدود به فقدان بیماری نخواهد بود بلکه فراتر از آن تجلی نور و شهود و الهام الهی را نیز در‌بر‌می‌گیرد. رابطه اجتناب‌ناپذیر سلامت معنوی با عوامل و زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی آن، موضوعی است که نمی‌توان به سادگی از آن عبور کرد. «سلامت معنوی» بدون «فرهنگ معنوی» همچون پاشیدن بذر مستعد در زمین نامستعد است. از آن‌جا که سلامت معنوی مفهومی گسترده، پیچیده، چندبعدی و تا اندازه‌ای مبهم به نظر می‌رسد و هم‌پوشی نسبتاً زیادی با سایر مفاهیم مشابه از جمله سلامت روانی و روحی دارد، ضرورت بازتعریف و بازشناسی جنبه‌های مختلف این مفهوم از منظر آموزه‌های دینی و عرفانی ما را با پهنا و ژرفای آن آشنا می‌کند.در این نوشتار، تلاش شده است تا مولفه‌های اصلی سلامت معنوی یعنی: امنیت، رستگاری و کرامت بر اساس آموزه‌های دینی وعرفانی در مقایسه با مبانی روان شناختی بررسی و تحلیل قرار شود.