الگوی مفهومی آموزه‌های دنیاشناختی امام علی(ع) و راهکارهای تعامل با دنیا

زمینه و هدف: شناخت دنیا یکی از شاخه‌های علوم دینی و ازجمله مهم‌ترین وظایف هر دینداری است که بدون این شناخت، امکان تعامل درست با دنیا فراهم نمی‌شود. بر اساس چنین ضرورتی، مقاله‌ حاضر به دنبال تبیین حقیقت دنیا بر اساس کلام امیر مومنان علی(ع) و طراحی الگوی مفهومی مبتی بر آموزه‌های دنیاشناختی آن حضرت است.روش: این پژوهش با رویکرد کیفی و روش داده‌بنیاد، اسناد مربوط به بیانات امام علی(ع) در مورد دنیا را بررسی کرده است. کلام امیر مومنان به‌عنوان جامعه‌ تحقیق و روایاتِ ناظر به اهداف پژوهش، به‌عنوان نمونه‌ تحقیق مورداستفاده قرار گرفته است. سازماندهی مطالب با نرم‌افزار «سیتاوی» و کدگذاری با نرم‌افزار «مکس‌کیودا» انجام شد. برای احصای محور‌های اصلی آموزه‌های دنیاشناختی علوی و ایجاد الگوی مفهومی، فرایند سه‌مرحله‌ای کدگذاری: الف) تعیین نشانه‌ها در اسناد؛ ب) استخراج مفاهیم از نشانه‌ها؛ ج) استخراج ابعاد و تعیین محور‌های اصلی از مقوله‌ها، طی شد.یافته‌ها و نتیجه‌گیری: با مطالعه‌ بیانات امام علی(ع) روشن شد که الگوی مفهومی مبتنی بر آموزه‌های دنیاشناختی آن حضرت، در چهار محور اصلی ترسیم می‌شود که عبارت‌اند از:‌1) ماهیت‌شناسی‌ دنیا؛‌2) معرفی دنیای ممدوح؛ 3) معرفی دنیای مذموم؛ 4) ارائه‌ راهکارهای مقابله با دنیا و اتخاذ رویکردی درست نسبت به آن. همچنین، تحلیل محتوای کلام امیر(ع) نشان داد که بیشترین تاکید آن حضرت بر «شناخت درست دنیا» بوده است که به‌عنوان پیش‌نیاز اصلی برای «اتخاذ رویکرد و رفتار درست نسبت به دنیا» مطرح می‌شود. بدین‌ترتیب بر اساس یافته‌های تحقیق، می‌توان گفت که کوشش در راه دنیاشناسی و عمل بر طبق این شناخت، تکلیفی اجتناب‌ناپذیر برای همه‌ پیروان آن حضرت است.

conceptual model of imam ali’s (pbuh) cosmological teachings and strategies for interaction with the world

background and objectives: knowledge of the world is one of the branches of religious sciences and one of the most important tasks of any religion, without which knowledge of the interaction with the world is not possible. based on such a necessity, the present article seeks to explain the truth of the world based on the words of amir al-mo’menan ali (pbuh) and to design a conceptual model based on the cosmological teachings of the imam.methodology: this research has examined the documents related to imam ali’s (pbuh) statements about the world with a qualitative approach and grounded theory method. the words of amir al-mo’menan have been used as a research community and narrations related to the research objectives have been used as a research samples. the content was organized with citavi software and coded with maxqda software. in order to enumerate the main axes of alavi’s ontological teachings and to create a conceptual model, the three-step process of coding was followed as: a) determining the signs in the documents; b) extracting concepts from signs; c) extraction of dimensions and determination of the main axes of the categories.findings and results: by studying the statements of imam ali (pbuh), it became clear that the conceptual model based on the oncological teachings of that imam is drawn in four main axes, which are: 1) the nature of the world; 2) the introduction of the praised world; 3) introducing the condemned world; 4) presenting solutions to deal with the world and adopting the right approach to it. also, the analysis of the content of the words of amir (pbuh) showed that his greatest emphasis was on &correct knowledge of the world&, which is the main prerequisite for &adopting the right approach and behavior towards the world.& thus, based on the findings of the research, it can be said that striving for cosmology and acting according to this knowledge is an inevitable task for all the followers of that imam.