ارائه الگوی جامع مدیریت ریسک حمل و نقل مواد خطرناک در شرایط بحران

چکیده: شتاب توسعه صنعتی به خصوص در کشورهای در حال توسعه، افزایش میزان حمل و نقل مواد خطرناک و به تبع آن افزایش خطرات و حوادث را به همراه داشته که گاهی این خطرات آمیخته با شرایط بحرانی نیز می باشند که موجب پیچیده تر شدن شرایط و سخت تر شدن فرایند مدیریت ریسک می گردد. هدف از این مقاله ارائه مدلی است که ضمن سهولت استفاده دارای جامعیت کافی برای شناسایی و ارزیابی دقیق اجزاء مدیریت ریسک در شرایط پیچیده بحرانی باشد. این مدل از چهار گام شناسایی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و کنترل تشکیل شده و از ابزارهایی مانند پویایی شناسی و ahp فازی استفاده شد و در یک نمونه حمل و نقل هیدرازین در شرایط جنگی پیاده سازی شد. در مرحله شناسایی، 8 معیار و 46 زیرمعیار شناسایی شد. در ارزیابی ریسک محدودیت های مواجهه با شرایط بحران در تعیین حدود قابل قبول مورد توجه قرار گرفت. در مرحله تجزیه و تحلیل ریسک، ضمن معرفی فاکتورهای تصمیم گیری در شرایط بحران، معیارها و زیرمعیارها با ahp فازی وزن دهی گردید که مشخص شد چگالی جمعیتی و امکانات پدافندی بیشترین اهمیت را در ریسک حمل و نقل مواد خطرناک داشته و پس از آن زیرمعیارهای مرتبط با راننده، اهمیت بسزایی دارند. در نهایت، ضمن ارائه طرح ریزی کنترل ریسک، راههای کاهش ریسک به حد قابل قبول، مورد بررسی قرار گرفت. در این مرحله میزان اثرگذاری هر زیرمعیار در ریسک کل محاسبه و لحاظ گردید.

a comprehensive risk management framework for transport of hazardous materials in the crisis

acceleration of industrial development, especially in developing countries, has led to an increase in the transportation of hazardous materials and, consequently, an increase in hazards and accidents, which are sometimes combined with critical conditions that complicate the situation and the risk management process becomes more difficult. the purpose of this paper is to provide a model that is easy to use and comprehensive enough to identify and accurately assess the components of risk management in complex critical situations. this model consisted of four steps of identification, analysis, evaluation and control and used tools such as system dynamics and fuzzy ahp and was implemented in a hydrazine transport sample in war conditions. in the identification stage, 8 criteria and 46 sub criteria were identified. in the risk assessment phase, the limitations of dealing with crisis situations were considered in determining acceptable limits. in the risk analysis stage, while introducing decision factors in crisis situations, criteria and sub criteria were weighted with fuzzy ahp, it was found that population density and defense facilities are the most important in the risk of transporting hazardous materials, followed by driver related sub criteria. finally, while presenting risk control planning, ways to reduce risk to an acceptable level were examined. at this stage, the effectiveness of each sub criterion of total risk was calculated and taken into account