بررسی فعالیت زمین‌ ساختی‌ با استفاده از شاخص های ریخت زمین ‌ساختی در حوضه‌های آبریز حومه شمال شرق استان تهران با رویکرد مدیریت بحران

مخاطرات زمین‌ شناسی، ازجمله بلایای طبیعی است که بی‌توجهی به آن خسارات جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. همه‌ساله در کشور ما ایران، به علت موقعیت جغرافیایی و تکتونیک فعال آن، همواره شاهد مخاطرات زیاد با تلفات بالایی روبرو بوده و هستیم. در این مقاله، به بررسی زمین‌ساخت فعال نسبی حوضه‌های آبریز جنوب شرقی البرز مرکزی از طریق تحلیل‌ شاخص‌های مورفومتری پرداخته شد و نتایج حاصل از این ارزیابی‌ها را به‌صورت شاخص نسبی فعالیت‌های تکتونیکی (iat) ارائه و برای برآورد تکتونیک فعال از نقشه‌های توپوگرافی و نقشه‌های زمین‌شناسی و dem استفاده شد. همچنین برای تشکیل حوضه‌ها بر روی منطقه موردمطالعه از نرم‌افزار arc gis بر پایه داده‌های حاصل از مدل رقومی ارتفاعی استفاده‌شده است. نتایج بررسی این ویژگی‌ها باهم نشان می‌دهد سطح فعالیت نسبی تکتونیکی منطقه موردمطالعه به سه رده فعالیت نسبی تکتونیکی خیلی بالا، بالا و نسبتاً بالا تقسیم‌بندی شده است. هرچه به سمت خاور و نیز به سمت شمال باختر منطقه که ارتفاعات شهر تهران را شامل می‌شود، حرکت کنیم فعالیت تکتونیکی افزایش می‌یابد و نقشه پهنه‌بندی شده آبرفت‌های منطقه نشان می‌دهد که بالاآمدگی در عرض‌های بالا رخ‌داده و رسوبات را در بستر سنگ کف رودخانه به سمت عرض‌های پائین حرکت داده است و این امر ناشی از بالابود تکتونیک فعال نسبی در عرض‌های بالای منطقه است. ازاین‌رو تحلیل مخاطرات حوضه‌های آبریز در این ناحیه همواره لازم و ضروری است؛ زیرا بر اساس آن می‌توان در تصمیم‌گیری‌ها و اولویت‌بندی اقدامات مدیریت بحران، گام‌های اساسی را برداشت.

tectonic activity using geomorphological indicators in the watersheds of eastern tehran with a crisis management approach

geological hazards include natural disasters, the neglect of which will lead to irreparable damages. every year in our country, iran, due to its geographical location and active tectonics, we have always witnessed many hazards with high casualties.in this article, the investigation of the relative active tectonics of the southeast catchment basins of central alborz was done through the analysis of morphometric indicators and the results of these evaluations were presented in the form of the relative index of tectonic activities (iat) and to estimate the active tectonics of topographic maps, geological maps, and dem were used, and arc gis software was used to form watersheds on the studied area based on the data obtained from the digital elevation model. the studied area is divided into three categories of relative tectonic activity: very high, high and relatively high.as we move towards the east and also towards the northwest of the region which includes the heights of tehran city, the tectonic activity increases and the zoned map of alluvium in the region shows that the uplift occurred in high latitudes and deposited the sediments in the bed. the bedrock of the river has moved towards lower latitudes, and this is due to relatively high active tectonics in the upper latitudes of the region. therefore, it is always necessary to analyze the risks of watersheds in this area. because based on it, basic steps can be taken in making decisions and prioritizing crisis management actions.