ارزیابی ساختار محله‌ای- فضایی سکونتگاه‌های شهری مبتنی بر مخاطره زلزله از منظر پدافندغیرعامل (مطالعه موردی: کلان‌شهر کرمانشاه)

ضرورت توجه به ساماندهی نظام اسکان و توسعه شهری کارآمد و لزوم توجه به اندیشه‌های جدید شهرسازی و برنامه‌ریزی دفاعی شهر، برای رسیدن به اهداف پدافند شهری بسیار مهم به نظر می‌رسد. چراکه نظام اسکان در شهرها امروزه دچار یک دوگانگی است؛ از یک‌سو با گسترش شهرها و شکل‌گیری الگوهای جدید شهری و از سوی دیگر با بافت‌های فرسوده و حاشیه‌نشین شهری که به‌نوعی در برابر بلایا و مخاطرات آسیب‌پذیر هستند. پژوهش حاضر با روش توصیفی – تحلیلی و استفاده از کار کتابخانه‌ای و میدانی با تاکید بر اصول پدافند غیرعامل و شناسایی مولفه‌ها و شاخص‌های آسیب‌پذیری و پهنه‌بندی خطر در 4 مولفه طبیعی، کالبدی، اجتماعی و اقتصادی با 45 زیرشاخص، مناطق آسیب‌پذیر ناشی از زلزله را به‌صورت جامع مشخص و همچنین ساختار محله‌ای - فضایی مناطق شهری کرمانشاه را در راستای کاهش خطر از منظر پدافندی کاوش می‌کند در این مقاله با بررسی‌های بنیادی در ارتباط با ساختار فضایی مبتنی بر خطر زلزله نسبت به تشکیل و گردآوری نظرات متخصصین و تحلیل آن در قالب مدل‌های تاکسونومی و ویکور اقدام و پایگاه اطلاعاتی موردنیاز در محیط نرم‌افزاری arcgis ترسیم گردید همچنین علاوه بر منطقه‌بندی خطر، محلات و سکونتگاه‌های آسیب‌پذیر نیز مشخص و راهکارهای لازم پدافندی جهت کاهش آسیب‌پذیری نیز ارائه گردید.

assessing the neighborhood-spatial structure of urban settlements based on earthquake risk from the perspective of passive defense (case study: kermanshah metropolis)

the need to pay attention to organizing an efficient housing and urban development system and the need to concentrate on new urban planning ideas and defense planning of the city to achieve the goals of urban defense seem very important. nowadays, the housing system in cities is in a dilemma; on the one hand, the expansion of cities and the formation of new urban patterns, and on the other hand, worn-out and marginal urban textures that are somehow vulnerable to disasters and hazards. the present study used a descriptive-analytical method and library and field work with emphasis on the principles of passive defense and identification of the components and indicators of vulnerability and zoning of danger in four components of natural, physical, social and economic with 45 sub-indices. it also examined earthquake-vulnerable areas comprehensively as well as the neighborhood-spatial structure of kermanshah urban areas in order to reduce the risk from a defense perspective. in this paper, with fundamental studies related to the spatial structure based on earthquake risk, the formation and collection of experts’ opinions and its analysis in the form of taxonomic and vikor models and the required database in arcgis software environment were drawn. in addition to risk zoning, vulnerable neighborhoods and settlements were identified and the necessary defense strategies were provided to reduce vulnerability.