سنجش آسیب پذیری فضاهای شهری در برابر مخاطرات طبیعی با رویکرد تاب آوری کالبدی مطالعه ی موردی: محله زرگنده تهران

سوانح طبیعی که جزئی از فرآیند زندگی بشر به شمار می رود، به عنوان چالشی اساسی برای نیل به توسعه پایدار جوامع انسانی مطرح هستند. ازاین رو دیدگاه غالب از تمرکز برروی صرفاً کاهش آسیب پذیری به افزایش تاب آوری در برابر سوانح تغییر پیدا کرده است. تاب آوری به عنوان «میزان تخریب و زیانی که یک سیستم قادر است جذب کند، بدون آنکه از حالت تعادل خارج شود » و «میزان توانایی یک سیستم برای خود سازماندهی در شرایط مختلف » تعریف می شود. این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت آسیب پذیری فضاهای شهری محله زرگنده تهران و اتخاذ راهکارهایی برای تاب آور کردن فضاهای آسیب پذیر انجام شده است. این پژوهش کاربردی است و با استفاده از روش تحقیق کمی و رویکرد توصیفی-تحلیلی به استخراج شاخص های تاب آوری کالبدی و سنجش آنها در محدوده مطالعه می پردازد. برای نهایی کردن شاخص ها از پرسشنامه متخصصان علوم شهری و در راستای اولویت بندی آنها از روش تحلیل سلسله مراتبی ) ahp ( استفاده شده است. نتایج ارزیابی نشان می دهد بافت و فضاهای شهری بخش های مرکزی و شرقی محدوده به علت وجود فرسودگی، معابر کم عرض، مشکلات دسترسی و تراکم بالای جمعیتی آسیب پذیرتر از سایر پهنه ها هستند. در نهایت می توان با اتخاذ راهکارهایی برای کاهش ضعف سیستم های کالبدی در فضاهای شهری و نیز اموزش و فرهنگ سازی جامعه محلی در مواجهه با سوانح طبیعی، در راستای ارتقای تاب آوری محدوده گام برداشت.

assessing the vulnerability of urban spacesto natural hazards with physical resilienceapproachcase study: zargandeh neighborhood of tehran

natural disasters, which are part of the process of human life, are a major challenge for the sustainable developmentof human societies. consequently, the prevailing view of focusing on merely reducing vulnerabilityhas shifted to increasing resilience to disasters. resilience is defined as “the amount of destruction and loss that asystem can absorb without going out of equilibrium” and “the ability of a system to self-organize in different conditions”.this research was conducted with the aim of identifying the vulnerability of urban spaces in zargandehneighborhood of tehran and adopting strategies for resilience of vulnerable spaces. this research is applied andusing the quantitative research method and descriptive-analytic approach, are extracting the indicators of physicalresilience and measuring them in the scope of the study. in order to finalize the indicators, a questionnaire ofurban science experts, and to prioritize them of analytical hierarchy process (ahp) has been used. the resultsof the evaluation show that the texture and urban spaces of the central and eastern parts of the region are morevulnerable than other areas due to deterioration, low width streets, access problems and high population density.finally, it seems that taking measures to reduce the weakness of physical systems in urban spaces, as well as theeducation and making culture in the local community in the face with natural disasters, can be taken to promoteresilience.