اراده آزاد به مثابه رکن مسوولیت کیفری در جدال سازگارانگاری و ناسازگارانگاری

قوانین کیفری با این پیش‌فرض نگاشته می‌شوند که آدمیان صاحب اراده‌اند و بر رفتارهای خود کنترل دارند. تردید در این پیش‌فرض، تهدیدی علیه حقوق کیفری است، زیرا از یک سو مجازات فرد فاقد اراده، ناعادلانه است و از سوی دیگر کارکرد بازدارنده قوانین کیفری بی‌معنا به نظر خواهد رسید؛ زیرا قانون نمی‌تواند شخص فاقد اراده را راهنمایی کند. برخی از متفکران با اشاره به گستردگی روابط علّی ـ معلولی حاکم بر جهان انسانی در وجود اراده آزاد برای انسان تردید کرده‌اند. مقاله حاضر با بررسی دو رویکرد عمده در خصوص مسئله جبر و اختیار، یعنی سازگارانگاری و ناسازگارانگاری، تلاش نموده است که ضمن تاکید بر لزوم اراده آزاد به عنوان رکن مسوولیت کیفری آدمی، به روابط علّی ـ معلولی نیز توجه کند و از این طریق، راه را برای رسیدن به خوانشی عادلانه از مسوولیت کیفری هموار نماید.