ارزیابی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری از منظر سیاست‌جنایی ریسک‌مدار

امروزه دیدگاه‌‌های نظری و اقتضائات عملی، سبب شده است تا اندیشه‌‌های مدیریتی مدرن، تحولات فراوانی در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان‌‌ها ایجاد کند. به‌‌جرات می‌‌توان ادعا نمود مفهوم جرم نیز یکی از مفاهیمی است که پیوسته درحال تغییر بوده و همین امر، نظام عدالت کیفری را برآن واداشته است تا به ارائۀ راهکارهای مدیریتی نوین در جهت کنترل نرخ ارتکاب جرایم بپردازد. سنجش و مدیریت ریسک ‌‌جرم که بعد از سقوط نظریۀ اصلاح و درمان مجازات‌‌ها مورد توجه سیاست‌‌گذاران جنایی قرار گرفت، رویکردی نوین در علوم جنایی است که پیدایش آن تاثیرات قابل توجهی در نظام‌‌های عدالت کیفری به‌‌دنبال داشته است. این رویکرد باهدف سلب توان بزهکاری و به‌‌منظور افزایش امنیت اجتماعی، تاثیرات بسیاری در حوزه‌‌های عملی و سیاست‌‌گذاری‌‌های عدالت کیفری معاصر برجای گذاشته است. امروزه به‌‌دنبال ضرورت‌‌های عملی حاکم بر سیاست‌‌گذاری‌‌های کیفری، جهت‌‌گیریِ کنونیِ نظام کیفری ایران، به منظور کاهش میزان بزهکاری از طریق شیوه‌‌های مدیریتی، به رویکرد مذکور سوق پیدا کرده است. در این راستا درجه‌‌بندی مجازات‌‌ها، اعمال مجازات‌‌های جایگزین حبس، نظام نیمه آزادی و...، از اقدامات مهم ق.م.ا مصوب 1392 در تعیین مجازات است. از این ‌‌رو قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 به عنوان واپسین ارادۀ سیاست‌‌گذاران جنایی، با وضع اصلاحات بنیادین در ق.م.ا به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ بنابراین مقاله پیش‌‌رو با روش توصیفی- تحلیلی، به تتبع سنجه‌‌های سیاست جنایی ریسک‌‌مدار در قانون مزبور خواهد پرداخت. یافته‌‌ها حاکی از آن است که بسترهای پیاده‌‌سازی مدیریت ریسک جرم در این قانون با چالش رو‌‌به‌‌روست و فقدان یک مبنای نظری مشخص در تعیین کیفر نیز، مهم‌‌ترین ایراد وارده بر آن می‌‌باشد.

evaluation of the law on reducing the punishment of imprisonment from the point of view of risk-oriented criminal policy

today, theoretical views and practical requirements have caused modern management ideas to create many changes in various aspects of human social life. it can be boldly claimed that the concept of crime is one of the concepts that is constantly changing, and this has forced the criminal justice system to provide new management solutions to control the rate of crime. crime risk assessment and management, which came to the attention of criminal policymakers after the fall of the theory of reform and treatment of punishments, is a new approach in criminal sciences, the emergence of which has had significant effects on criminal justice systems. this approach, with the aim of removing the power of crime and increasing social security, has left many effects in the practical areas and policies of contemporary criminal justice. today, following the practical necessities governing criminal policies, the current orientation of iran’s criminal system, in order to reduce the amount of delinquency through management methods, has led to the mentioned approach. in this regard, the classification of punishments, the application of alternative punishments of imprisonment, the semi-freedom system, etc., are among the important measures of the criminal code approved in 2013 in determining the punishment. therefore, the law on reducing the punishment of imprisonment approved in 2019 as the last will of the criminal policy makers, was approved by the islamic council with the introduction of fundamental reforms in the criminal code. therefore, the following article will follow the parameters of the risk-oriented criminal policy in the said law with descriptive-analytical method. the findings indicate that the platforms for the implementation of crime risk management in this law are facing a challenge and the lack of a specific theoretical basis in determining the punishment is the most important problem.