نقدی بر گفتمان نظام حقوقی ایران در مواجهه با چالش‌های تقنین و اجرای حدود

تقنین و اجرای برخی از کیفرهای اسلامی چالش‌های مختلفی را برای حکومت اسلامی ایران و نظام حقوقی و قضایی آن به‌دنبال داشته است. این چالش‌ها را می‌توان به دو بخش تقسیم‌ نمود؛ بخشی از آنها مشکلات ناشی از واکنش‌های منفی نسبت به اجرای حدود است و آنچه همواره مورد اهتمام دولت‌مردان بوده، چاره‌جویی نسبت به همین واکنش‌هاست. اما شاید بتوان گفت ایستایی حدود، که ناشی از التزام قانونگذار به پیشینۀ فقهی آنهاست، اشکال مهم‌تری را ایجاد نموده است و آن ناموزونی در نظام حقوق کیفری و محدودیت در اصلاح آن است. این ناموزونی، برخورد علمی با کیفرها را محدود می‌کند، سیاست کیفری را دوپاره و سردرگم می‌نماید و برپایی عدالت قضایی را نیز با اشکال مواجه می‌کند. به هرحال نظام حقوقی و قضایی ما، عملاً نشان داده است تمایل به تعدیل یا حذف برخی از این کیفرها دارد و چه در مقام تقنین و چه در مقام اجرا اقداماتی در این جهت انجام داده است. در این نوشتار، پس از اشاره به برخی بازتاب‌های اجرای حدود، اشکالاتی را که اینگونه کیفرها در نظام حقوقی و قضایی ما ایجاد کرده است برمی‌شماریم. آنگاه به گفتمان‌های مختلف در مواجهه با این چالش‌ها می‌پردازیم و سپس در مورد رویکرد رایج، یعنی لزوم توقف یا تقلیل اجرای حدود، هفت اصل و قاعدۀ فقهیِ مطرح را اجمالاًتبیین و ارزیابی می‌کنیم. همچنین نوع مواجهۀ نظام حقوقی ایران در این رابطه را تبیین و بررسی می‌نماییم. و در پایان با جمع‌بندی مباحث، نقدهایی را بر گفتمان نظام حقوقی ایران در مورد حدود مطرح می‌کنیم.

a critique of the discourse of the iranian legal system in the face of the challenges of legislation and enforcement of islamic punishments

legislation and implementation of some islamic punishments have faced various challenges for the islamic republic of iran and its legal and judicial system. these challenges can be divided into two parts. some of them are problems caused by negative reactions to the implementation of the limits, and what has always been the concern of the government has been to find a solution for these reactions. however, it can be said that the static limits that result from the legislator’s commitment to their jurisprudential background have created more important problems, and that is the imbalance in criminal law. this imbalance limits the scientific approach to punishment, confuses criminal policy, and impedes the administration of justice. in this article, after referring to the reflections in the implementation of the limits, we will deal with the problems that such punishments have created in our legal and judicial system. then, we will categorize different discourses in the field of legislation and implementation of boundaries and explain and examine the approach of the iranian legal system in this field.in the following, we will explain, review and evaluate the type of confrontation of the iranian legal system in this regard. then we deal with the basics of the common approach, ie the need to stop implementing the limits based on the most important interests and their evaluation and critique. finally, by concluding the discussion, we present some critiques of the discourse of the criminal justice system regarding challenging islamic punishments.