رویکرد آسیب اجتماعی‌شناسی به جرم حکومتی و کاربست پاسخ‌گذاری به آن

انگارۀ جرم در نظام عدالت جنایی به لحاظ ایدئولوژی سیاسی آن اصولاً در پی‌‌‌ حفظ ‌‌‌روابط قدرت فرادستان ازجمله حکومت و بازتولید آن می‌باشد. بر پایۀ این گزاره، رفتارهای آسیب‌زا/ جرم‌زای حکومت، اساساً در نظام عدالت جنایی و جرم‌شناسی مورد شناسایی و جرم‌انگاری قرار نمی‌گیرد و به تبع آن، قربانیانِ آسیب‌های گسترده را که ناشی از نتایجِ سوء برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های عمومی حکومت است را مورد بازنمایی قرار نمی‌‌‌دهد. لذا یکی از مهم‌ترین اهداف این پژوهش آن است که فراتر از رویکرد معیارمحور (قانون)، به بازشناسی رفتارهای ‌‌‌جرم‌‌‌زا/آسیب‌‌‌زای ‌‌‌حکومت ‌‌‌در یک ‌‌‌رویکرد موسعِ‌‌‌ فرآیندمحور به‌‌‌ نام‌‌‌ آسیب اجتماعی‌شناسی بپردازد. گفتمان جایگزین (زمیولوژی) می‌‌‌تواند به‌‌‌ گسترش دامنۀ شناسایی رفتارهای آسیب‌زای حکومت و همچنین شناسایی قربانیان گسترده آن بپردازد. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی ضمن تبیین نابسندگی نظام عدالت جنایی و جرم‌شناسی درشناسایی رفتارهای آسیب‌زا/ جرم‌زای حکومت به این دستاورد منتج می‌شود که راه برون‌رفت از این وضعیتِ به شدت نابسنده و پرده‌گشایی از چهرۀ پنهان جرم/آسیب حکومتی اتخاذ یک رویکرد جامع به نام آسیب اجتماعی‌شناسی (زمیولوژی) است تا فراتر از ارزش‌های گزینشی حکومت‌ها، تمامی نقض‌های بنیادین و هنجارین‌‌‌در اسناد بین‌المللی و حقوق نرم ‌‌‌را نیز دربرگیرد. همچنین در این میان می‌‌‌توان مجموعه‌ای ‌‌‌از رهیافت‌های (واکنشی، کنشی و پایشی) را دریک کاربست پاسخ‌گذاری در مواجهه با جرم حکومتی به کار گرفت.

the approach of zemiology to state crime and the function of its responses

the construct of crime in the criminal justice, in terms of its political ideology, basically seeks to preserve the power relations of the upper class, esp. the state, as well as its reproduction. therefore, harmful and criminogenic acts of state are not mainly criminalized, and if criminalized, they are not recognized in the criminal justice system. these acts even have not been recognized in mainstream criminology. as a result, the victims of such extensive harms and injuries caused by the consequences of public and governmental programs and policies are not recognized. accordingly, the main goal of the present article is to explore and redefine the harmful acts of state based on a broad and process-oriented approach (i.e. zemiology), beyond of the traditional approach (i.e. the legal definition of crime).this alternative approach can expand recognizing the scope of harmful acts of state, as well as recognizing the widespread victimization of these acts. based on a descriptive-analytical method, this article seeks to explain the failure of criminology and criminal justice to recognize and redefine the injurious acts of state and concludes that an exit door for this unpleasant situation is to disclose the hidden image of state crime emphasizing upon the zemiological approach in order to inclusion of all violations of international norms called as harm and soft laws. such an approach allows the adoption of multiple responsive measures including proactive, reactive and control responses in facing with state crime.