سیر تطور تفسیر اخلاقی قرآن کریم

رویکرد اخلاقی در تفسیر قرآن در طول تاریخ اسلام دوره‌های گوناگونی را پشت سر گذاشته است. این ادوار در ویژگی‌ها و خصوصیات با هم تفاوت داشته‌اند. از عصر نزول قرآن و توامان بودن روایات تفسیری و اخلاقی تاکنون پنج دوره در تفسیر اخلاقی قابل شناسایی و تفکیک است: 1. پیدایش توجه خاص به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (عصر اقدمین)، 2. افول صبغه اخلاقی در تفسیر آیات (عصر متقدمان)، 3. احیاء صبغه اخلاقی در قالب‌ تفاسیر جامع (دوره اول عصر متاخران)، 4. رشد توجه به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (دوره دوم عصر متاخران) 5. شکوفایی توجه به آیات مشتمل بر نکات اخلاقی (دورۀ معاصران). آنچه باعث ایجاد و آغاز هریک از این دوره‌ها شده شرایط و فضای جامعه، نیاز مخاطبان و دغدغۀ مفسران بوده است؛ چنان که برآیند این عوامل در یک دورۀ خاص سبب شده است تا رویکرد اخلاقی در تفاسیر قرآن دچار شدت و ضعف شود. این نوشتار به معرفی دوره‌های گوناگون در تفسیر اخلاقی و تحلیل دلایل فراز و نشیب آن پرداخته است.