دلالت‌های تربیتی معناشناسی «قلب» در قرآن کریم

عناصر تربیت اعم از اهداف، اصول، روش‌ها، عوامل و موانع تربیت به چیستی انسان، بازگشت دارد. شرط اولیه و اساس در اتقان یافته‌ها پیرامون چیستی انسان و ساختار وجودی او، بهره‌مندی از منابع علمی موثق است. در میان منابع موجود، اتکای به قرآن به‌عنوان منبع اصیل، قطعی‌الدلاله و قطعی‌الصدور، انکارناپذیر است. به‌ویژه آنکه این متن مقدس، رسالت خود و رسول را هدایت و تربیت بشر معرفی کرده است. این مقاله در راستای شناخت انسان با استفاده از روش تحلیل متن در علم «معناشناسی» با رویکرد «هم‌زمانی» و متمرکز بر مفهوم «قلب» به کشف معنای قلب به‌عنوان یکی از کلیدی‌ترین واژه‌های حوزه انسان‌شناسی قرآن کریم پرداخته است. این بررسی، بیشتر بر افعال و صفات هم‌نشین قلب تمرکز دارد. در ادامه براساس فهم هویت قلب، دلالت‌های ناظر بر تربیت انسان، ارائه شده است؛ «یگانگی منشا ادراکات، انفعالات و رفتار انسان»، «تاثیر رفتارها بر کارکرد قوای ادراکی»، «ذات خیرطلب انسان»، «هویت یکپارچه خیر او»، «لاینفک بودن تربیت مطلوب از علم، اندیشه و عمل» و «وابستگی درک و فهم انسان به امور عینی و حسی» از آن جمله‌اند.