تحلیل انتقادی نظریه‌ «وحدت موضوعی» در الاساس فی التفسیر

بحث از تناسب میان آیات قرآن از دیرباز در بین قرآن پژوهان و مفسران مطرح بوده و آثار متعددی نیز در این راستا عرضه شده است. دیدگاه وحدت موضوعی سعید حوّی در الاساس فی التفسیر در بیان ارتباط و تناسب آیات قرآن، شایسته‌ ارزیابی و نقد است. دو رکن اساسی نظریه وحدت موضوعی وی، یکی توقیفی بودن ترتیب و چینش کنونی سوره‌ها در مصحف و دیگری اعتماد به روایات ناظر به تقسیم چهارگانه سُوَر قرآن کریم به اقسام «سبع طوال»، «مئین»، «مثانی» و «مفصل» است.در این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی سامان یافته است، به دست آمد که هیچ‌ یک از دو رکن فوق قابل اعتماد نیست؛ نه توقیفی بودن ترتیب و چینش سوره‌ها در مصحف کنونی، قطعی است و نه روایات تقسیم رباعی سور قرآن در راستای مقصود او، کارآمد است. از نظر روش نیز نظریه وی که متکی به تقسیم ‌بندی‌های متعدد بر آیات قرآن با محوریت سوره بقره است، با چالش‌های متعددی رو‌به‌رو است! به علاوه تفسیر او نیز نتوانسته است با اتکا به این نظریه، آراء تفسیری ناب و منحصر به فردی ارائه کند؛ به گونه ای که کاربست این نظریه در الاساس فی التفسیر، تفسیری متمایز از تفاسیر پیشین خلق نکرده است.

critical analysis of the theory of thematic unity in the alasas fi altafsir

the discussion of the appropriateness between the verses of the qur’an has long been discussed among qur’anic scholars and commentators, and several works have been presented in this regard. saeed hawi’s view of thematic unity in the basis of interpretation in expressing the relationship and appropriateness of quranic verses deserves to be evaluated and criticized. the two main pillars of his theory of thematic unity, one is the confinement of the current order of the suras in the mus’haf and the other is the trust in the narrations regarding the four divisions of the holy qur’an into saba tawal, ma’in, masani and mufassal. is.in this research, which is organized by descriptive and analytical methods, it was found that neither of the above two pillars is reliable; it is not certain that the order of the chapters in the current mus’haf is forbidden, nor are the narrations of the quatrain division of the qur’anic chapters in line with his purpose. in terms of method, his theory, which is based on the division of various clauses on the verses of the qur’an with the focus on surah albaqarah, faces several challenges! in addition, his commentary has not been able to provide a pure and unique commentary based on this theory, so that the application of this theory in the basis of the commentary has not created a different commentary from previous commentaries.