صورت بندی مفهوم «ربّانیّون» در قرآن با با واکاوی روابط همنشینی و ریشه شناسی تاریخی

گام نخست در شناخت مفاهیم قرآنی، شناخت هسته معنایی واژگان است. در این راستا توجه به ریشه‌شناسی تاریخی می‌تواند ما را در شناخت بهتر آن یاری رساند. جستاری در میراث زبانی مسلمانان نشان می‌دهد که برخی از لغت‌شناسان به این مسئله توجه داشته و در تبیین مفهوم یک واژه به هسته معنایی آن در زبان‌های سامی دقت کرده‌اند. گام بعدی التفات به سیاق و با‌هم‌آیندها است که در نظام معنایی قرآن کریم از اهمّیّت خاصی برخوردار است. در این راستا زبان‌شناسی ساختاری خودنمایی خواهد کرد. در پژوهش حاضر برای شناخت واژه «ربّانیّون» از این دو روش بهره می‌بریم. جمهور مفسران ریشه این واژه را «ربّ» به معنای پروردگار دانسته و الف‌و‌نون را زائد یا به منظور مبالغه و تفخیم برشمرده‌اند. در پژوهش حاضر با کاوشی در زبان‌های باستانی از این ره آورد دفاع خواهیم کرد که این واژه یک وام واژه از زبان آرامی با شکل آوایی rabban (رَبّان) و لقبی برای دانشمندان و بسیاری از روسای مدارس دینی فلسطین بوده است. در زبان گعز نیز به استادان و آموزگاران علوم مختلف و نه صرفاً علوم دینی rabban (رَبّان) گفته می‌شد. معناشناسی ساختاری نظر مفسران که آن‌ها را عامل به تورات و منقطع از غیر خدا دانسته‌اند، تایید نکرده است، بلکه «ربّانیّون» را به دلیل عدم اجرای وظیفه نهی از منکر مورد سرزنش و توبیخ الهی قرار می‌شمرد.

the formulation of the concept of rabbaniyyun in the qur'an with theanalysis of syntagmatic relationships and historical etymology

the science of appropriateness is one of the important issues and challenges in quranic sciences, as this knowledge is the subject of special interest and attention of scholars in the books of interpretation and quranic sciences. this research tries to examine the relevance of akmal’s verse in the library and analytical method of sunni commentators, in the past and present, and analyze and compare their commonalities and differences. although sunni commentators have given different opinions about the structure of this verse, but considering the context of the akmal verse (the third part of the third verse of surah ma’idah) and its connection with the beginning (the first part) and the bottom (the third part) of the verse, they consider it a controversial statement that it comes in the distance between the prohibitions before it and the permission after it, and there are various justifications to explain this objection. in the review of this opinion, in addition to rereading the objection category in the science of rhetoric and referring to the opinion of commentators about the dignity of the revelation of surah ma’idah (in madinah and before hajj alwada) and the time difference and lack of continuity of its descent with the revelation of the verse of akmal (in ) is worthy of reflection. and after the revelation of akmal verse and based on the general rule of the arrangement of the verses, we see the continuity of the reading and the interpretive argument indicating the continuity.