تفکیک پیش‌ارجاعی‌ها و تبیین رابطه معرفگی با مرجعداری در قرآن کریم‌ (رویکردی تلفیقی از نظریه مرکزیت و نظریه بهینگی)

عناصر پیش‌ارجاعی، و به طور خاص ضمایر، در قرآن کریم، با ظرافت بسیار خاص و پیچیدگی منحصر به فرد تعبیه شده‌اند. از این‌رو، تفکیک عناصر پیش‌ارجاعی یا به عبارتی شناسایی مرجع یک عنصر ارجاعی در قرآن نیاز به ضوابط و اصول ویژه‌ای دارد. مسلماً، عدم تفکیک صحیح این عناصر، منجر به کژتابی‌ها و ابهاماتی می‌شود که به معنا و درک مخاطب از متن قرآن کریم خدشه وارد می‌سازد. اهمیت این امر زمانی بیشتر معلوم می‌شود که بین عنصر ارجاعی و مرجع آن به لحاظ ساختاری فاصله‌ای بوجود آمده باشد و عناصر درگیر در ارجاع به لحاظ معرفگی نیز با یکدیگر تعامل روشنی نداشته باشند. متاسفانه، پژوهش‌های به انجام رسیده در بررسی‌های قرآنی، فاقد رویکرد منسجم زبانشناختی در زمینه تبیین رابطه معرفگی با مرجعداری در ارتباط با تفکیک عناصر پیش‌ارجاعی می‌باشند و این مسئله علی‌رغم اهمیت بسیار مورد غفلت پژوهشگران قرار گرفته است. از این رو، پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی با بهره‌گیری از محدودیت‌های زبانی معین از تلفیق نظریه‌های نوین زبانشناختی یعنی نظریه مرکزیت و نظریه بهینگی در زمینه تفکیک پیش‌ارجاعی‌ها به چگونگی تاثیر فاصله ساختاری بوجود آمده بین عنصر پیش‌ارجاعی و مرجع آن بر نحوه تفکیک عناصر پیش‌ارجاعی و همچنین تبیین رابطه معرفگی با مرجعداری در قرآن کریم می‌پردازد.

Anaphora resolution and explaining the relationship between definiteness and anaphoricity in the Holy Quran (within Centering Optimality Theory (COT))

Anaphora entities, particularly pronouns, in the Holy Quran are organized in a very subtle and unique manner. Hence anaphora resolution i.e. the identifying of an anaphora in the Quran’s text requires particular principals and rules. Undoubtedly, failing in identifying the correct antecedent of these entities leads to certain ambiguities and vagueness which can distort the addressee’s understanding and interpretation. This issue will be even more important while facing a certain structural distance between anaphora and its antecedent and when the relationship between definiteness and anaphoricity is not totally clear cut. To our knowledge, unfortunately there is no consistent linguistic approach in the Quranic studies regarding explaining the relationship between definiteness and anaphoricity, and this issue has been overlooked regardless of its great importance. Hence, the present thesis using a descriptive analytic method and specific linguistic constraints, on the basis of the application of an integrative approach of Centering (Grosz et.al, 1983/1995) and Optimality Theory (Beaver, 2004; Mineur, 2006), is aimed to deal with the effect of structural distance between anaphora and its antecedent on anaphora resolution, and to present an explanation regarding the relationship between definiteness and anaphoricity in the Quran’s text.