ارزیابی راهبردهای قرآن پژوهان در برون رفت از چالش‌های کلامی آیۀ اهلاک (اسراء/ 16)

خوانش ابتدایی آیۀ شانزدهم سورۀ اسراء، خواننده را با سه چالش مواجه می سازد. اولین چالش، تقدم ارادۀ هلاکت از سوی خداوند (اردنا)، پیش از عمل فسق اهل قریه (ففسقوا) است؛ از این چالش در ادبیات کهن تفسیری به «تقدم جزاء بر عمل» و در ادبیات امروزی نیز به «قصاص قبل از جنایت» تعبیر می‌شود. مسئلۀ چالش مزبور چرایی ارادۀ هلاکت اهل قریه، پیش از ارتکاب فسق است. چالش دیگر، تعلق امر الهی بر فسق و قبح عقلی آن، طبق ظهور عبارت «ففسقوا» است. چالش سوم جبر و عدم ارادۀ عبد است زیرا به سبب ارادۀ محتوم الهی بر اهلاک، امر تکوینی بر بندگان نیز محقق شده است؛ اعم از اینکه «مامورٌ به» طاعت باشد یا فسق، آنچه مهم است به دلیل تخلف ناپذیری امر الهی و هلاکت تکوینی بندگان اوست. این جستار که با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است، با استحصال راه‌حل مفسران، توانسته از ترکیب تفسیر دو عبارت «اراده» و «امر» با ساختارهای ادبی محتمل عبارات «اذا اردنا ان نهلک قریة» و «امرنا مترفیها» چهل‌ودو احتمال استخراج کند. از میان این چهل‌ودو احتمال تفسیری، تنها پانزده احتمال، عاری از چالش‌های سه گانۀ مذکور است و می‌تواند موجه به حساب آید اما آنچه قابل مداقه است اینکه گریز از چالش های پیشین، ناگزیر از ملاحظات ادبی مجاز، حذف و یا تقدم و تاخر شرط و جزا نیست. ارجحیت مجاز بر سایر فنون ادبی، تاویل آیه را تنها بر سه وجه متمرکز می سازد.

Evaluating the solutions Of Quranic Scholars in Coming Out of the Theological Challenges of the Ayah Ehlak (al-Isra/16)

The sixteenth verse of Surah AlIsra ’which is mentioned is one of the Quranic similarities; It confronts the reader with three verbal challenges. The first challenge is the precedence of the will of destruction by God (desire) before the commit transgression in town (commit transgression)This challenge is interpreted in ancient literature as &precedence of punishment over action& and in modern legal literature as &retribution before crime&. The problem is why God willed to destroy them before the town became commit transgression? Another challenge is the divine accrue to commit transgressions and its intellectual ugliness, According to the emergence of the phrase &Fafsqwa&. The third challenge is the compulsion and unwillingness of the slave, Because of the inevitable divine will to perish, the evolutionary command to the servants has also been fulfilled, Including that obliged to obedience or transgression What is important is the inviolability of the divine order and destruction formative His servants.This research is organized by descriptiveanalytical method; with using the way of commentators was able to combine two phrases &desire& and &commend& With possible literary structures of phrases &when we desire to destroy a town& and &we commend its affluent ones& extract fortytwo possibilities. Of these fortytwo interpretive possibilities, only fifteen possibilities are free of the three challenges mentioned and can be justified but what can be examined that Retreat from the theological challenges of the verse is not necessarily due to permissible literary considerations, omission or precedence and delay of the condition and punishment.